In meerdere grote steden klinkt steeds luider de roep om fatbikes en elektrische steps te kunnen verbieden of op zijn minst strenger te reguleren. Aanleiding zijn de snelle opmars van deze lichte elektrische voertuigen, zorgen over verkeersveiligheid en het feit dat handhaving achter de feiten aanloopt. Tegelijk zitten gemeenten vast aan landelijke regels: wat op nationaal niveau is toegestaan, kunnen zij niet zomaar lokaal in de ban doen. Dat schuurt, zeker nu de drukte op fietspaden toeneemt en de regels per voertuigtype ingewikkeld zijn.
Wat speelt er in de steden
Fatbikes en elektrische steps zijn in korte tijd populair geworden, vooral onder jongeren en forenzen die snel en flexibel door de stad willen bewegen. Het stoere uiterlijk van fatbikes en het compacte karakter van e-steps sluiten aan bij de behoefte aan vlotte mobiliteit. Maar met die groei komen ook fricties: drukke fietspaden, meer conflicten met voetgangers, en voertuigen die sneller gaan dan de omgeving aankan.
Veel gemeenten krijgen signalen van bewoners over gevaarlijke situaties op kruisingen en smalle paden. Ook handhavers zien vaker voertuigen die niet aan de regels voldoen, bijvoorbeeld steps zonder typegoedkeuring of fatbikes die zijn opgevoerd. De optelsom leidt tot de vraag of steden genoeg instrumenten hebben om in te grijpen, variërend van lokale snelheidsbeperkingen tot het instellen van zones waar bepaalde voertuigen niet welkom zijn.
Huidige regels en beperkingen
De regelgeving is complex en verschilt per voertuigtype. Elektrische steps zijn in Nederland alleen toegestaan op de openbare weg als ze door de overheid zijn aangewezen of typegoedgekeurd als bijzondere bromfiets. Het merendeel van de particuliere e-steps die online of in het buitenland worden gekocht, valt daar niet onder. Gebruik op de openbare weg is dan niet toegestaan. Waar dat wel mag, gelden bromfietsregels zoals rijden op het fietspad waar dat is aangewezen, verlichting voeren en vaak een minimale leeftijd.
Voor fatbikes geldt in principe het e-bike-kader. Dat betekent: trapondersteuning tot maximaal 25 kilometer per uur, een motorvermogen tot 250 watt, en geen gashendel waarmee je zonder trappen kunt rijden. Voldoet een fatbike aan die voorwaarden, dan is het een ‘gewone’ elektrische fiets. Heeft de fiets wél een gashendel of gaat hij door aanpassingen harder dan toegestaan, dan wordt het een bromfiets of zelfs een illegaal voertuig. Dan zijn kenteken, verzekering, en in sommige gevallen helm en rijbewijs verplicht.
De scheidslijnen zijn voor gebruikers niet altijd duidelijk. Daardoor komt het voor dat bestuurders onbewust met een niet-toegestaan voertuig rijden, met alle risico’s voor boetes en aansprakelijkheid bij ongevallen van dien.
Gemeentelijke ruimte en wat ze willen
Gemeenten kunnen via de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) bepaalde gedragingen sturen, bijvoorbeeld door parkeerverboden of snelheidsremmende maatregelen in te voeren, of door specifieke routes en zones te bepalen. Ook kunnen ze gerichte handhaving inzetten op gevaarlijke plekken en bij herhaaldelijke overtredingen. Maar een algeheel verbod op een categorie voertuigen die landelijk is toegestaan, is juridisch lastig. Precies daar wringt het: steden willen meer ruimte om snel te kunnen ingrijpen als de lokale situatie daarom vraagt.
De oproep uit de steden draait om duidelijkheid en handelingsperspectief. Zij vragen om nationale kaders waarmee ze op drukke locaties – denk aan historische binnensteden, schoolomgevingen of smalle bruggen – tijdelijk of permanent bepaalde voertuigen kunnen reguleren of weren, zonder in langdurige juridische procedures te belanden.
Argumenten voor en tegen
Voorstanders van strengere regels wijzen op de verkeersveiligheid, de toename van (bijna-)ongelukken en de kwetsbaarheid van voetgangers en jonge fietsers. Ook speelt mee dat illegale of opgevoerde voertuigen lastig herkenbaar zijn en op drukke paden tot onvoorspelbaar gedrag leiden. Een heldere, handhaafbare norm zou volgens hen de veiligheid en doorstroming verbeteren.
Tegenstanders vrezen dat een verbodsaanpak het kind met het badwater weggooit. Lichte elektrische voertuigen zijn namelijk stil, schoon en nemen weinig ruimte in. Ze kunnen korte autokilometers vervangen en daarmee bijdragen aan leefbare steden. Volgens deze groep ligt de oplossing in beter ontworpen infrastructuur, verkeerseducatie, technische eisen die eenvoudig te controleren zijn en consequente handhaving op de echte excessen, in plaats van brede verboden die ook verantwoordelijke gebruikers treffen.
Handhaving en techniek
Handhaving op straat is uitdagend. Dezelfde fiets kan legaal zijn in standaarduitvoering en illegaal na een kleine aanpassing. Een gashendel is zichtbaar, maar softwarematige opvoeringen niet altijd. Import via webshops zorgt bovendien voor een constante toestroom van voertuigen die niet aan Nederlandse eisen voldoen. Dat vraagt om slimme combinaties van maatregelen: van informatiecampagnes en schoolprojecten tot gerichte controles bij dealers en op hotspots waar veel wordt gereden.
Technische oplossingen kunnen helpen. Duidelijke typeplaatjes, eenvoudige tests voor maximumondersteuning en standaardisatie van componenten maken controle sneller en eerlijker. Ook kan samenwerking met keuringsinstanties en importeurs voorkomen dat ondeugdelijke of ongeschikte voertuigen de markt bereiken.
Wat betekent dit voor gebruikers
Wie een fatbike of e-step wil gebruiken, doet er goed aan eerst te controleren of het voertuig op de openbare weg is toegestaan. Voor e-steps betekent dat: alleen rijden met een model dat expliciet is aangewezen of typegoedgekeurd. Voor fatbikes geldt: geen gashendel, maximaal 25 kilometer per uur trapondersteuning en een motor van 250 watt. Let op verlichting, remmen, bel en reflectie. Verzeker je voertuig waar nodig en respecteer lokale regels en snelheden. Twijfel je? Vraag het na bij de verkoper, controleer de handleiding en informeer bij je gemeente of op landelijke informatiepagina’s.
Verder helpt hoffelijkheid veel: houd rekening met drukte, haal niet krap in, rem tijdig af bij kruispunten en geef richting duidelijk aan. Juist op gedeelde paden maakt voorspelbaar gedrag het verschil tussen een vlotte doorstroming en gevaarlijke situaties.
Hoe nu verder
Het debat over fatbikes en e-steps draait om de juiste balans tussen innovatie en veiligheid. Gemeenten vragen om instrumenten die aansluiten op de realiteit op straat, terwijl landelijke wetgeving uniformiteit en rechtszekerheid moet bieden. Verwacht wordt dat overheden de komende tijd werken aan scherper gedefinieerde categorieën, heldere technische eisen en praktische handhavingsmogelijkheden. Tot die tijd ligt de nadruk op lokale maatregelen, educatie en gerichte controles op de meest risicovolle plekken.
Samengevat: lichte elektrische voertuigen blijven, maar de spelregels ontwikkelen mee. Heldere kaders en consequente handhaving moeten de veiligheid op het fietspad vergroten zonder de voordelen van duurzame, compacte mobiliteit te verliezen. Wat vind jij: is een strakker kader nodig, of vooral betere infrastructuur en handhaving? Laat het ons weten via onze sociale media.
