In een tijd waarin gevoeligheden rondom cultuur en religie steeds vaker besproken worden, ontstaat er geregeld ophef over taalgebruik dat voor sommigen onschuldig lijkt, maar voor anderen kwetsend kan zijn. Een recente discussie op Reddit illustreert dat pijnlijk duidelijk.
De aanleiding? De term ‘feestvarken’. Voor de meesten klinkt het als een vrolijke en onschuldige manier om iemand met een verjaardag te feliciteren. Maar voor Yusuf, een jonge Nederlander met een islamitische achtergrond, voelt dat anders. Hij deelde dat hij zich ongemakkelijk voelt als iemand hem zo toespreekt.
Het varken wordt in de islam als onrein beschouwd. Niet alleen op culinair gebied, maar ook op symbolisch niveau. Yusuf legde uit dat het woord ‘feestvarken’ voor hem daarom beladen is. Hij begrijpt dat mensen het goed bedoelen, maar ervaart toch een zekere pijn als hij zo wordt aangesproken.
Zijn bericht riep honderden reacties op. Sommigen vonden dat hij zich aanstelde, anderen zagen het als een wake-upcall. De discussie ging al snel verder dan één woord: het raakte aan grotere thema’s zoals taal, respect en culturele gevoeligheid. Niet iedereen was het met Yusuf eens, maar velen gaven toe er nooit eerder bij stil te hebben gestaan.
Daarin schuilt de kracht van zulke persoonlijke getuigenissen. Ze dwingen tot nadenken, zelfs bij iets ogenschijnlijk triviaals als een verjaardagswens. Het is een voorbeeld van hoe onze samenleving verandert en hoe oude gewoontes in een nieuw daglicht komen te staan.
De discussie over taal is niet nieuw. Eerder lagen woorden en symbolen als Zwarte Piet, dierentuinen en draaimolens onder vuur. Steeds vaker wordt gevraagd: wat zegt ons taalgebruik over onszelf en over hoe we anderen zien? Tradities botsen regelmatig met het groeiende bewustzijn over wat kwetsend kan zijn.
Het gaat niet om verbieden of censureren, maar om beseffen dat woorden kracht hebben. Ze dragen geschiedenis, overtuigingen en emoties met zich mee. Dat geldt zeker bij termen die een religieuze of culturele lading hebben, zoals in dit geval. De vraag is dan niet of iedereen het ermee eens moet zijn, maar of er ruimte is voor elkaars gevoeligheden.
Yusuf vroeg niemand het woord uit het woordenboek te schrappen. Zijn wens was eenvoudiger: wat meer bewustzijn en een beetje inlevingsvermogen. Dat lijkt geen onredelijk verzoek, zeker niet in een diverse samenleving waarin respect essentieel is voor vreedzaam samenleven.
De reacties lieten ook zien hoe moeilijk het kan zijn om met kritiek op gewoontes om te gaan. Waar de een zich gekwetst voelt, voelt de ander zich beschuldigd. Maar dat hoeft niet. Begrip begint niet bij verdedigen, maar bij luisteren. En luisteren betekent niet automatisch instemmen.
Taal leeft en verandert met de tijd. Wat vroeger acceptabel was, kan vandaag als pijnlijk worden ervaren. Dat is geen verlies, maar eerder een teken dat we groeien in ons besef van elkaars belevingswereld. Dat betekent niet dat alles maar moet wijken, wel dat we elkaar serieus nemen.
Als het doel van een felicitatie is om iemand blij te maken, dan zou het logisch zijn om dat op een manier te doen die door iedereen als prettig wordt ervaren. Soms zit echte vriendelijkheid in zulke kleine aanpassingen. Niemand hoeft zichzelf daarvoor te verloochenen.
Het gesprek over woorden zoals ‘feestvarken’ is daarom niet alleen een taaldiscussie, maar raakt aan de kern van hoe mensen met elkaar omgaan. Wie aandacht heeft voor woorden, toont aandacht voor mensen. En daar draait samenleven uiteindelijk om.
Iedereen verdient het om zich gezien en gehoord te voelen. Zelfs als het over één woord gaat, begint daar het grotere gesprek. Wat voor de één een grapje is, kan voor de ander ongemak betekenen. Dat erkennen is geen zwakte, maar een uitnodiging tot dialoog.
Vind jij dat we al te ver doorslaan in taalgevoeligheid, of zie je er juist een kans in om elkaar beter te begrijpen? Laat je mening horen — met respect — op onze Facebookpagina en doe mee aan het gesprek dat nooit écht uit de mode raakt: hoe spreken we elkaar aan in een samenleving die steeds meer gezichten telt?
