Donald Trump heeft zich fel uitgesproken over de recente ontwikkelingen tussen Israël en Iran. De Amerikaanse president is woedend nadat beide landen volgens hem het door hem aangekondigde staakt-het-vuren hebben genegeerd. “Ze weten niet waar de fuck ze mee bezig zijn,” schreef hij op zijn eigen platform, Truth Social. Het is een duidelijke breuk met zijn eerder bemiddelende toon, waarmee hij hoopte de spanningen in het Midden-Oosten te beteugelen.
De frustratie van Trump komt voort uit het feit dat Israël en Iran elkaar blijven beschuldigen van het schenden van de wapenstilstand. Volgens bronnen in Israël heeft Teheran dinsdagochtend nog raketten afgevuurd, terwijl Iran stelt dat Israël het land in drie fases heeft aangevallen, zelfs nadat het bestand al officieel van kracht was. In Iran alleen al zouden inmiddels zeker 610 mensen om het leven zijn gekomen sinds het begin van het conflict met Israël. Daarbovenop zijn er volgens het Iraanse ministerie van Volksgezondheid meer dan 4700 gewonden gevallen, met name onder burgers.
Trump dacht even dat hij met hulp van Qatar tot een diplomatieke doorbraak was gekomen. De Qatarese premier zou Iran hebben overtuigd om in te stemmen met een wapenstilstand. Die belofte leek maandagavond nog te staan, ondanks een aanval van Iran op een Amerikaanse basis in Qatar. Maar dinsdagochtend escaleerde de situatie opnieuw, met bombardementen over en weer. De Amerikaanse president voelde zich naar eigen zeggen ‘in zijn hemd gezet’ door beide partijen.
In een poging om de rust alsnog terug te brengen, heeft Trump contact opgenomen met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Volgens Israëlische media zou hij tijdens dat gesprek hebben geëist dat alle bombardementen per direct zouden stoppen. Op zijn sociale media verklaarde Trump kort daarna dat “alle vliegtuigen omkeren” en dat “het staakt-het-vuren nu echt van kracht is.” Daarmee probeerde hij opnieuw controle te krijgen over de situatie, al is de betrouwbaarheid van de wapenstilstand uiterst onzeker.
Ondertussen blijft Iran bij zijn standpunt dat het eigen nucleaire programma niet ter discussie staat. Ondanks de recente aanvallen op gevoelige kerninstallaties heeft het hoofd van de Iraanse atoomenergieorganisatie bevestigd dat Teheran doorgaat met het ontwikkelen van nucleaire technologie. Die boodschap kwam binnen via staatsmedia en werd in de regio direct als provocerend ervaren.
De vraag is hoe lang deze nieuwe wapenstilstand stand zal houden. De spanningen zijn hoog, het onderlinge wantrouwen is groot en de diplomatieke druk op de VS neemt toe. Vanuit Europa en de VN klinkt voorzichtig optimisme, maar ook zorgen over verdere escalatie als dit fragile bestand opnieuw wordt doorbroken.
Trump lijkt voorlopig vastbesloten om de leiding te houden in dit dossier. Maar of zijn ongefilterde tweets en directe telefoontjes voldoende zijn om de lont uit het kruitvat te halen, valt te betwijfelen. Feit is dat het Midden-Oosten opnieuw in brand staat — en dat de wereld toekijkt hoe elke beslissing, elk raketvuur en elk diplomatiek telefoontje de balans kan doen doorslaan.
