De bladeren dwarrelen omlaag, de avonden worden donkerder en in de Alpen is de eerste sneeuw al gevallen. Meteen laait de discussie op die elk jaar opnieuw de gemoederen bezighoudt: wordt de winter van 2025/2026 streng, zacht of iets daartussenin?
Dit seizoen hangt er een bijzondere spanning in de lucht, want verschillende signalen wijzen op de mogelijkheid van een uitzonderlijk koude periode. Sommige experts durven zelfs te suggereren dat het de strengste winter in een eeuw kan worden. Voor liefhebbers van ijs en sneeuw klinkt dit als muziek in de oren, maar voor anderen roept het vooral vragen op.
De golf aan wintervoorspellingen
Ieder jaar verschijnen er talloze verwachtingen over de winter. Vooral in Europa roept dit sterke emoties op, omdat een lange, ijzige periode met veel sneeuw door velen wordt gezien als hét ultieme scenario. De afgelopen jaren bleken de winters vaak teleurstellend door een overheersende westelijke stroming die voor zachte temperaturen en regen zorgde. Dit jaar lijken de omstandigheden echter anders: verschillende meteorologische signalen wijzen in de richting van kouder en sneeuwrijker weer.
Heeft een hete zomer invloed?
Er wordt vaak beweerd dat een hete zomer een voorbode is van een strenge winter. Het idee is dat smeltend poolijs drukveranderingen veroorzaakt die koude lucht uit het noorden aanvoeren. Toch blijft het KNMI voorzichtig: uit hun analyses blijkt dat er geen harde link bestaat tussen de warmte van de zomer en de strengheid van de winter. Wetenschappelijke terughoudendheid blijft dus belangrijk, al blijft het onderwerp voer voor discussie.
Het wereldwijde atmosferische netwerk
Een belangrijke factor voor het winterweer in Europa wordt gevormd door zogenoemde teleconnecties: atmosferische patronen die gebieden wereldwijd met elkaar verbinden. Bekende voorbeelden zijn de Noord-Atlantische Oscillatie (NAO) en de El Niño–Zuidelijke Oscillatie (ENSO). Deze patronen sturen de straalstroom en bepalen of koude lucht kan doordringen tot West-Europa. Daardoor ontstaan gelijktijdig extreme weersituaties in verschillende werelddelen.
El Niño en La Niña
De invloed van El Niño en La Niña is wereldwijd merkbaar. Tijdens El Niño warmt het zeewater in de Stille Oceaan op, terwijl La Niña juist voor afkoeling zorgt. Dit heeft verstrekkende gevolgen: El Niño brengt vaak natte winters in Zuid-Europa en droogte in Australië, terwijl La Niña juist hevige neerslag in Azië en stormen in de Atlantische Oceaan kan veroorzaken. Voor meteorologen zijn dit cruciale signalen die helpen om de kans op koude of zachte winters in Europa in te schatten.
De Indian Ocean Dipole
Naast de bekende fenomenen speelt ook de Indian Ocean Dipole (IOD) een steeds grotere rol. In een negatieve fase, zoals nu voorspeld wordt, ontstaan omstandigheden die een vroege winter in Europa kunnen stimuleren. Meteorologen noemen dit een “front loaded winter”: vooral december zou bijzonder koud kunnen worden, terwijl januari en februari mogelijk milder verlopen. Dit patroon kan de doorslag geven voor hoe streng de komende winter wordt ervaren.
Kerst 2025 tussen kou en zachtheid
De meest recente weerkaarten schetsen een spannend beeld voor de kerstdagen. IJskoude lucht uit Rusland en Noordoost-Europa probeert West-Europa binnen te stromen, terwijl mildere oceaanlucht vanaf de Atlantische Oceaan het tegenovergestelde doet. Deze botsing van luchtmassa’s kan leiden tot sneeuw en vrieskou tijdens de feestdagen, maar even goed omslaan in regenachtig weer. Het blijft dus spannend afwachten.
Australië beleefde al extreme kou
In Australië verliep de winter van 2025 opvallend streng. Sinds het begin van de metingen in 1904 was het er niet zo koud. Koudefronten uit Antarctica brachten sneeuw van meer dan een meter in het oosten van het land. Sommige wetenschappers zien dit als een signaal dat mondiale klimaatsystemen in een nieuwe fase terecht zijn gekomen, wat ook invloed kan hebben op Europa.
NASA en de afnemende zonneactiviteit
Een ander interessant element is de zonneactiviteit. NASA voorspelt dat deze de komende jaren sterk afneemt. De huidige zonnecyclus, begonnen in 2021, lijkt een van de zwakste in eeuwen te worden. Historisch gezien gingen zulke periodes vaak samen met koude winters in Europa en Noord-Amerika. Zo vroor in de 18e eeuw de Theems in Londen meerdere keren dicht. Voor meteorologen is dit een factor die veel gewicht in de schaal legt.
Attentie! IJskoude aanloop naar #Kerst 2025!
De langetermijnschets van CFS oogt hoopvol thans.
Deftig Hoog boven Scandiland met winterse lucht. pic.twitter.com/KPc4AT61EG
— Marc Putto weerkundig strateeg / mediameteoroloog (@Weerprimeur) September 30, 2025
Droomkaarten met Kerst wederom door CFS.
Wie weet komt het ijselijke scenario min of meer uit zo ? pic.twitter.com/MxOR6Curnf— Marc Putto weerkundig strateeg / mediameteoroloog (@Weerprimeur) October 1, 2025
Siberische sneeuw als graadmeter
Ook de hoeveelheid sneeuwval in Siberië wordt vaak als aanwijzing gezien voor de strengheid van de Europese winter. Een dik sneeuwdek in oktober kan namelijk de kans vergroten dat koude lucht naar West-Europa wordt gestuurd. Hoewel dit verband nog niet onomstotelijk bewezen is, volgen experts deze indicator met veel aandacht. Eind oktober zal duidelijker worden of dit jaar bijzonder afwijkt.
Hoop op een Elfstedentocht
Voor schaatsliefhebbers is er reden voor hoop. Opvallend genoeg vonden veel Elfstedentochten plaats tijdens perioden van lage zonneactiviteit. Mocht deze link kloppen, dan zou de kans op een nieuwe Tocht der Tochten groter zijn dan in jaren. De signalen van dit seizoen zorgen in ieder geval voor extra optimisme.
Hoewel zekerheid nooit gegeven kan worden, stapelen de aanwijzingen zich op dat de winter van 2025/2026 bijzonder interessant kan worden. Teleconnecties, zonnecycli, de Indian Ocean Dipole en de scenario’s rond kerst schetsen samen een uitdagend plaatje.
Of dit uiteindelijk genoeg is voor een recordwinter en misschien zelfs een Elfstedentocht, blijft onzeker. Wat wel vaststaat: de komende maanden zal er volop over gesproken worden. Denk jij dat Nederland een historische vrieskou tegemoet gaat, of wordt het vooral nat en grijs? Laat het weten en praat mee via Facebook!
