VVD-leider Dilan Yesilgöz wil dat het RTL-verkiezingsdebat van zondag zo wordt georganiseerd dat PVV-voorman Geert Wilders alsnog kan meedoen. Zij stelt voor om naar een geheime locatie zonder publiek uit te wijken als dat de veiligheid verhoogt. Yesilgöz zegt bereid te zijn zich volledig aan te passen: als er een andere oplossing beter is, voegt zij zich daarnaar. Het uitgangspunt is volgens haar helder: in een democratie moet je vrij en veilig met elkaar kunnen debatteren.
Geheime locatie als oplossing
De concrete suggestie van Yesilgöz is een debat op een locatie die niet vooraf bekend wordt gemaakt en zonder publiek in de zaal. Daarmee wil zij de drempels voor Wilders wegnemen nu hij zijn campagne tijdelijk heeft stilgelegd. Wilders meldde dat hij mogelijk doelwit is geweest van een terreurcel die een aanslag beraamde op de Belgische politicus Bart De Wever. Hoewel de NCTV geen restdreiging ziet, zegt Wilders zich onveilig te voelen en daarom voorlopig alle campagneactiviteiten op te schorten.
Yesilgöz benadrukt dat zij niet wil bepalen waar een ander zich veilig bij voelt. Volgens haar moet het debat doorgaan op een manier die recht doet aan de zorgen en de beveiligingsadviezen rond Wilders. “Wat er ook nodig is: ik ben daar”, is haar boodschap aan de organisatie en de andere lijsttrekkers. Voor haar is het debat een kernonderdeel van de democratische campagnevoering, en het uitsluiten of uitvallen van deelnemers om veiligheidsredenen vindt ze onwenselijk.
Zorgen om veiligheid en democratie
De VVD-lijsttrekker noemt het “absoluut niet passend in onze democratie” als Wilders vanwege veiligheidszorgen het televisiedebat moet missen. Eerder ontbrak hij ook al bij het debat op NPO Radio 1. Volgens Yesilgöz is het uitgangspunt dat je elkaar in vrijheid en openheid moet kunnen aanspreken op standpunten en plannen, juist in aanloop naar de stembusgang. Ze hoopt dat er dit weekend alsnog een vorm wordt gevonden waarin alle beoogde deelnemers kunnen aanschuiven.
Yesilgöz weet uit eigen ervaring wat intensieve beveiliging betekent; zij leeft al geruime tijd met persoonsbewaking. Ze zegt mee te kunnen voelen met de druk en het ongemak die zo’n situatie met zich meebrengt, al wil ze geen een-op-eenvergelijking maken. De kern, benadrukt ze, is dat de veiligheid van politici nooit een belemmering mag zijn om het gesprek met elkaar en met de kiezer aan te gaan.
Onzekerheid over aard van dreiging
Over de precieze aard van de dreiging aan het adres van Wilders zegt Yesilgöz geen details te kennen. Juist daarom wil zij geen harde randvoorwaarden stellen. Haar voorstel voor een geheime debatlocatie is volgens haar één mogelijke route; als er een betere of veiliger optie bestaat, dan volgt ze die. Het doel is niet de vorm, maar de inhoud: het debat moet plaatsvinden op een manier die door alle betrokkenen, en met name door Wilders, als veilig en verantwoord wordt beschouwd.
Weinig animo bij Wilders
Voorlopig lijkt Wilders evenwel niet van plan om aan te schuiven. Hij zou ook een deelname via een videoverbinding hebben afgewezen. In zijn verklaring stelt hij dat hij de komende tijd wegblijft van campagne-evenementen, omdat hij zelf een “slecht gevoel” heeft bij de situatie. Dat standpunt maakt het voor debatorganisatoren, zoals RTL, ingewikkeld om last-minute aanpassingen door te voeren die alsnog tot deelname leiden.
Reacties uit medialand
In talkshows en opiniemet het programma Vandaag Inside wordt volop gespeculeerd over de strategie achter de afzeggingen. Analist Johan Derksen suggereerde dat Wilders op deze manier onbedoeld een martelaarsrol krijgt toebedeeld, waardoor er medegevoel ontstaat bij een deel van het publiek. Tegelijk verwacht men in de VI-studio dat Wilders daar mogelijk wel aanschuift; hij staat er voor komende vrijdag aangekondigd en heeft die afspraak nog niet afgezegd. De redactie rekent erop dat hij in die setting zijn boodschap kwijt kan.
Campagne en debatkalender onder druk
Het geplande RTL-debat van zondag is een van de schaarse televisiemomenten waarop kiezers de lijsttrekkers direct tegenover elkaar zien. Met de verkiezingsdag in zicht zijn zulke bijeenkomsten bepalend voor de toon en het momentum van de campagne. De afwezigheid van een prominente kandidaat heeft niet alleen gevolgen voor de dynamiek aan tafel, maar ook voor de zichtbaarheid van standpunten en de mogelijkheid voor kiezers om verschillen te wegen.
De vraag is hoe omroepen en partijen omgaan met plots oplopende veiligheidszorgen. Een geheime locatie en een zaal zonder publiek kunnen risico’s verminderen, maar raken tegelijk aan transparantie en toegankelijkheid. Media zullen daarbij moeten balanceren: het debat doorgang laten vinden zonder concessies te doen aan journalistieke onafhankelijkheid, terwijl de veiligheid van alle betrokkenen gegarandeerd blijft.
Mogelijke scenario’s
Voor de organisatie tekenen zich grofweg drie scenario’s af. Ten eerste: het debat gaat door op een aangepaste locatie en zonder publiek, in de hoop dat Wilders alsnog deelneemt. Ten tweede: het debat vindt plaats zonder Wilders, eventueel met een lege stoel of een aangepaste opzet om de afwezigheid te duiden. Ten derde: er wordt gekozen voor uitstel, waarbij veiligheidsteams en campagnebureaus meer tijd krijgen om een passend format te organiseren. Elk scenario kent politieke consequenties, van de beeldvorming rond veiligheid tot de vraag naar gelijke kansen voor lijsttrekkers.
Wat staat er op het spel voor kiezers?
Voor kiezers zijn deze debatten het moment om de scherpte op thema’s als veiligheid, koopkracht, migratie en zorg te zien. Als een hoofdrolspeler afwezig is, kan dat de vergelijking bemoeilijken en de richting van het publieke debat beïnvloeden. Tegelijkertijd is duidelijk dat de bescherming van politici geen onderwerp is waar lichtzinnig over mag worden gedaan. Het vinden van een werkbare middenweg is daarmee niet alleen een logistieke opgave, maar ook een test voor de weerbaarheid van het democratische proces.
Vooruitblik
De komende dagen liggen de bal en de verantwoordelijkheid bij RTL, de betrokken partijen en de veiligheidsdiensten. Zij moeten in korte tijd bepalen of deelname van Wilders alsnog mogelijk is en onder welke voorwaarden. Yesilgöz heeft de deur nadrukkelijk opengezet voor ieder alternatief dat de veiligheid waarborgt en het debat redt. Of dat voldoende is om Wilders over de streep te trekken, moet snel blijken.
Samengevat: Yesilgöz bepleit een flexibel, veiligheidsgericht format om het debat met alle hoofdrolspelers door te laten gaan; Wilders houdt vooralsnog de boot af; en in de media lopen de meningen uiteen over de politieke impact daarvan. Binnenkort zal blijken welk scenario het wordt en of het democratische ritueel van het televisiedebat overeind blijft in een campagne die meer dan ooit door veiligheid wordt getekend. Wat vind jij: moet het debat koste wat kost met alle deelnemers doorgaan, of weegt veiligheid zwaarder? Laat het ons weten op onze socialmedia-kanalen.
Bron: mediacourant.nl
