Er waait opnieuw onrust over een mogelijk nieuw menselijk virus in China. Onderzoekers melden dat een variant van de zogeheten varkensgriep, beter bekend als influenza D, signalen vertoont van oversprong van dier naar mens. In Noordoost-China worden bij een groot deel van recent op griep geteste personen antistoffen gevonden die op blootstelling aan dit virus wijzen. Hoe ernstig dat is en hoe gemakkelijk het virus zich onder mensen verspreidt, is echter nog onderwerp van onderzoek.
Van dier naar mens
De bevindingen komen uit een onderzoeksteam onder leiding van viroloog Hongbo Gao van het Changchun Veterinary Institute, onderdeel van de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen. In hun rapport stellen de wetenschappers dat influenza D “niet langer uitsluitend een dierinfectie” lijkt te zijn. Het virus circuleert al langer onder vee en fretten, maar aanwijzingen uit laboratorium- en veldstudies wijzen erop dat het zich aan menselijke luchtwegen kan aanpassen.
Volgens lokale media en onderzoekers is bij een zeer hoog percentage van recent op griep geteste personen sporen van blootstelling aan influenza D gevonden. Dat duidt mogelijk op een bredere verspreiding dan eerder werd aangenomen. Tegelijkertijd benadrukken experts dat deze signalen zorgvuldig bevestigd moeten worden met aanvullende, onafhankelijke data.
Wat is influenza d
Influenza D is verwant aan de bekende griepvirussen A, B en C, maar behoort tot een eigen groep en komt vooral voor bij runderen en varkens. In het recente onderzoek wordt een nieuw geïdentificeerde stam beschreven, aangeduid als D/HY11. Die stam blijkt zich efficiënt te kunnen vermenigvuldigen in menselijke luchtwegepitheelcellen in het lab. Bovendien kan het virus via de lucht van fret op fret worden overgedragen, wat in onderzoek vaak als model geldt voor overdraagbaarheid via druppeltjes of aerosolen.
Ook melden de onderzoekers een opvallend hoge seropositiviteit bij mensen in Noordoost-China. Vrij vertaald: veel mensen dragen antistoffen die erop wijzen dat zij met het virus in aanraking zijn geweest. Dat is geen bewijs van ziekte, maar wel een signaal dat het virus bij mensen circuleert of in ieder geval contact heeft met menselijke populaties.
Symptomen en verloop
Artsen beschrijven tot nu toe vooral klachten die sterk lijken op een gewone griep: koorts, niezen, keelpijn, vermoeidheid en soms een verstopte neus. Hoe vaak het tot ernstigere ziekte leidt, is onduidelijk. “We weten nog te weinig over het klinische beeld bij mensen,” zegt professor Gao. “De klachten variëren, en we kunnen niet uitsluiten dat een deel van de patiënten een zwaarder verloop kent.”
Een arts uit Heilongjiang schetst een vergelijkbaar beeld: de meeste patiënten ervaren milde, verkoudheidsachtige klachten, maar als de verspreiding breed is, kan dat alsnog tot druk op de zorg leiden. Het grote vraagstuk blijft of het virus zich daadwerkelijk efficiënt van mens op mens verspreidt en of er risicogroepen zijn die gevoeliger zijn voor een ernstig beloop.
Behandeling en resistentie
Een belangrijk punt van zorg is de gevoeligheid voor bestaande griepmedicatie. Klassieke middelen zoals amantadine en neuraminidaseremmers, die bij seizoensgriep worden ingezet, laten in laboratoriumtesten weinig effect zien tegen de onderzochte influenza D-stam. Voorlopige gegevens suggereren dat polymeraseremmers mogelijk wel werken, maar standaardbehandeling ontbreekt vooralsnog.
Dat betekent dat artsen op dit moment geen beproefd behandelprotocol hebben, mocht het virus zich wijd verspreiden en vaker tot ziekte leiden. Verder onderzoek naar antivirale opties en de ontwikkeling van specifieke middelen of combinatietherapieën is daarom opgestart.
Geen vaccin en open vragen
Er is momenteel geen vaccin tegen influenza D beschikbaar. Chinese gezondheidsautoriteiten werken met internationale partners samen om het risico in te schatten en om te verkennen of een vaccin noodzakelijk en haalbaar is. Laboratoria en ziekenhuizen die verdachte griepgevallen onderzoeken, hebben uit voorzorg de veiligheidsmaatregelen aangescherpt.
Een expert van de Chinese Academie van Wetenschappen wijst erop dat de hoge aanwezigheid van antistoffen kan betekenen dat het virus al langer onder mensen circuleert. Dat zou verklaren waarom nu ineens veel signalen worden gevonden. Tegelijk benadrukt hij dat paniek onnodig is: het draait nu om zorgvuldig meten, gegevens delen en begrijpen wat de klinische impact is.
Reacties uit overheid en organisaties
De Chinese overheid zegt dat de situatie onder controle is en dat er intensief wordt gemonitord. Vooralsnog zijn er volgens de autoriteiten geen duidelijke aanwijzingen voor een toename van ernstige ziekte of sterfte door influenza D. Wel wordt erkend dat virussen zich aanpassen en dat die evolutie nauwlettend in de gaten moet worden gehouden.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) volgt de ontwikkelingen, analyseert de aangeleverde data en heeft geen officieel alarm afgegeven. Daarmee is er ruimte voor onderzoek voordat er ingrijpende maatregelen worden overwogen. Internationale wetenschappers roepen op tot transparantie en snelle data-uitwisseling om onduidelijkheden weg te nemen.
Wetenschappelijke duiding
Virologen waarschuwen voor zowel onderschatting als overdrijving. “Dit soort virussen kunnen zich relatief onopvallend aanpassen,” zegt viroloog Ab Osterhaus. “Alert blijven en data verzamelen is de kern.” Epidemioloog Marion Koopmans benadrukt dat feit en paniek moeten worden gescheiden: er is aandacht nodig voor deze ontwikkeling, maar er is op dit moment geen overtuigend bewijs dat influenza D gevaarlijker is dan reguliere seizoensgriep.
Herinneringen aan eerdere uitbraken
Het nieuws roept herinneringen op aan SARS in 2003 en de COVID-19-pandemie in 2020, beide met een oorsprong in dier-mensoversprongen en aanvankelijk beperkt lijkende signalen. Op sociale media wordt gespeculeerd over reisbeperkingen en grenscontroles, maar experts benadrukken dat eerst de transmissiedynamiek en ernst van ziekte goed moet worden vastgesteld.
Wat betekent dit nu
Voor burgers verandert er op korte termijn weinig. De bekende basisadviezen blijven van kracht: was regelmatig je handen, blijf thuis bij ziekteverschijnselen en houd afstand als je je niet fit voelt. Voor zorginstellingen en laboratoria is het belangrijk monsters systematisch te blijven testen en genetisch te typeren om de verspreiding en eventuele veranderingen in het virus snel te detecteren.
Vooruitblik
De komende weken zijn bepalend. Chinese en internationale teams brengen het genoom van de circulerende stam(nen) in kaart, onderzoeken mogelijke besmettingsclusters en toetsen de gevoeligheid voor verschillende antivirale middelen. Pas als duidelijk is hoe vaak en hoe efficiënt overdracht tussen mensen plaatsvindt, kan worden beoordeeld of influenza D uitgroeit tot een groter volksgezondheidsprobleem.
Kortom: er zijn serieuze aanwijzingen dat influenza D vaker bij mensen opduikt dan gedacht, maar de klinische impact is nog ongewis. We volgen de feiten, niet de geruchten. Wat vind jij: maken we ons terecht zorgen, of is de vrees voorbarig? Laat het weten via onze sociale kanalen.
