Vanaf maandag moeten automobilisten in Nederland rekening houden met een fors drukkere en riskantere avondspits. Rijkswaterstaat waarschuwt dat de overgang naar de wintertijd het verkeer voelbaar beïnvloedt: het wordt eerder donker, het bioritme van weggebruikers raakt ontregeld en de weersomstandigheden werken niet mee. Vermoeidheid ligt op de loer, de concentratie neemt af en het zicht wordt slechter. Ook de laaghangende zon in de namiddag, feller ogende remlichten en verblindende koplampen spelen mee. In combinatie met herfstbuien is dat een recept voor meer files en meer onveilige situaties.
Drukkere en gevaarlijkere avondspits
De praktijk leert dat rijden in het donker voor veel mensen weer even wennen is. In de eerste dagen na het terugzetten van de klok ontstaat vaak een nieuwe verkeersdynamiek: drukker verkeer rond dezelfde tijdstippen, langere remwegen door nat wegdek en meer onverwachte situaties door mindere zichtbaarheid. Bestuurders ervaren sneller hinder van tegenliggers, regen eist extra aandacht en markeringen op het asfalt zijn moeilijker te lezen. Ook kleine fouten hebben in dit soort omstandigheden eerder grote gevolgen, zeker wanneer de intensiteit op de weg toeneemt.
Meer ongevallen rond de tijdswisseling
Uit eerdere analyses blijkt dat in de eerste weken na de omschakeling naar wintertijd het aantal aanrijdingen tijdens de spits met 20 tot 30 procent kan toenemen. Dat hogere risico hangt samen met een combinatie van factoren: duisternis in de avondspits, vermoeidheid, veranderingen in routines en natte of gladde wegen. Daar komt bij dat de herfstvakantie voorbij is. Met name in de regio’s Noord en Midden gaan veel mensen weer aan het werk en naar school, waardoor het aantal forenzen op de weg snel stijgt. Het resultaat: langere reistijden, meer opstoppingen en een toegenomen kans op incidenten.
Debat over beleid en prioriteiten
De waarschuwing voor een extra drukke avondspits raakt aan een breder debat over mobiliteit en infrastructuur. Kritische stemmen stellen dat de structurele drukte op de wegen een symptoom is van achterblijvend onderhoud en onvoldoende regie. Nederland loopt vol, treinen zitten bomvol en tegelijkertijd, zo luidt de kritiek, gaat veel politieke aandacht uit naar klimaatdoelen en stikstofbeleid. Volgens deze critici zouden middelen beter ingezet kunnen worden voor het aanpakken van knelpunten op snelwegen, betere verlichting en slimme verkeerssturing, in plaats van automobilisten te vragen zich “maar aan te passen” aan de wintertijd.
Rijkswaterstaat en het beheer van de weg
Ook de uitvoering staat onder druk. Rijkswaterstaat kampt de laatste jaren met krappe budgetten, personeelstekorten en een grote vervangings- en onderhoudsopgave. In dat licht klinkt kritiek dat werkzaamheden te laat worden ingepland, dat verlichting in de nacht in sommige trajecten wordt gedimd en dat bij elke forse regenbui dezelfde files ontstaan. Tegelijkertijd betalen Nederlandse automobilisten, aldus diezelfde critici, een hoge prijs aan de pomp en in belastingen, terwijl de ervaren kwaliteit van de infrastructuur niet altijd in dezelfde mate meegroeit. Rijkswaterstaat wijst er doorgaans op dat veiligheid voorop staat en dat keuzes over verlichting en onderhoud worden gemaakt op basis van landelijke normen, energieverbruik en veiligheidseisen. Feit blijft dat de komende periode meer drukte en meer kans op hinder te verwachten is.
Waarom de wintertijd echt verschil maakt
De impact van de wintertijd is meer dan een uurtje minder daglicht in de avond. Het moment van schemering verschuift naar het hart van de avondspits en dat zorgt voor meer interacties tussen auto’s, fietsers en voetgangers bij beperkt zicht. Daarbij spelen fysiologische effecten mee: menselijk ritme en alertheid zijn gebaat bij voorspelbaarheid en licht. Wanneer die prikkels veranderen, ontstaat tijdelijk meer vermoeidheid en is de kans op afleiding groter. Dat werkt door in remreacties, inschatting van snelheid en afstand, en de mate waarin bestuurders onverwachte situaties opmerken.
Wat weggebruikers nu kunnen doen
Hoewel de omstandigheden niet te veranderen zijn, kunnen weggebruikers wel maatregelen nemen om veiliger en relaxter door de spits te komen:
- Plan extra reistijd in en vertrek iets eerder dan gebruikelijk.
- Controleer verlichting, ruitenwissers en bandenspanning voordat het echt guur wordt.
- Pas snelheid aan en houd meer afstand, zeker op nat wegdek.
- Maak ramen en spiegels schoon om schittering en condens te beperken.
- Kijk ver vooruit en anticipeer op remmende verkeersstromen.
- Gebruik zo mogelijk navigatie met actuele verkeersinformatie.
- Overweeg, waar praktisch, alternatieve reistijden of deels thuiswerken.
- Wees extra alert bij kruisingen en oversteekplaatsen met kwetsbare verkeersdeelnemers.
Vooruitblik
De komende weken zal de avondspits naar verwachting drukker en lastiger blijven dan in de periode vóór de tijdswisseling. Als het weer wisselvallig blijft, nemen filekansen en afwikkelingstijden verder toe. Intussen blijft de discussie over langere termijn-oplossingen spelen: moet Nederland inzetten op permanente zomertijd, op afschaffing van het halfjaarlijks verzetten van de klok, of vooral op een versnelling van onderhoud en slimme mobiliteit? Wat de keuze ook wordt, de dagelijkse realiteit voor miljoenen weggebruikers vraagt om duidelijke prioriteiten en voorspelbaar beleid. Voor nu is het vooral zaak om met gezond verstand en extra aandacht de weg op te gaan.
Hoe ervaar jij de avondspits na de wintertijd? Deel je ervaringen en tips op onze sociale media – we horen graag jouw verhaal.
Bron: dagelijksestandaard.nl
