Vals geld klinkt als iets uit misdaadfilms of oude politiearchieven, maar het is anno 2024 nog springlevend in Nederland. Volgens cijfers van De Nederlandsche Bank werden dit jaar meer dan 24.000 vervalste eurobiljetten onderschept, samen goed voor een schade van ongeveer 2,6 miljoen euro.
Achter elk vals biljet schuilt een verhaal van bedrog, financiële schade en vaak ook machteloosheid. Want wie een nepbiljet ontvangt, is de dupe: De Nederlandsche Bank vergoedt niets, hoe zuur dat ook voelt.
Wat veel mensen niet weten, is dat de kwaliteit van valse biljetten de laatste jaren flink is toegenomen. Moderne printers, speciale inkten en online tutorials maken het voor criminelen eenvoudiger dan ooit om biljetten te produceren die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn. Toch zijn er duidelijke kenmerken waarmee je vervalsingen herkent — als je weet waar je op moet letten.
De reis van een vals biljet naar jouw portemonnee
De meeste vervalste biljetten ontstaan niet in Nederland zelf. Ze vinden hun oorsprong vaak in Oost-Europa of Zuid-Europa, waar georganiseerde bendes met professionele drukapparatuur werken. Van daaruit verspreiden ze zich via smokkelroutes door heel Europa. Soms duiken er ook lokale drukkerijen op die hun handel maskeren als “filmprops”, zogenaamd bedoeld voor gebruik in videoclips of series.
Een deel van deze nepbiljetten wordt verhandeld via het dark web, waar criminelen pakketten met honderden euro’s “imitatiegeld” aanbieden voor een fractie van de waarde. De kopers zijn niet altijd zware criminelen — soms zijn het jongeren of kleine handelaars die denken een slim handeltje te doen. Uiteindelijk belanden die biljetten in het echte betalingsverkeer. Ze worden uitgegeven, doorgegeven en raken verspreid over het land, totdat iemand ze argeloos in ontvangst neemt. En die persoon is vaak de pineut.
Ondernemers en horeca als grootste doelwit
In de horeca, op markten en tijdens drukke evenementen vliegt contant geld letterlijk door de handen. Daar ligt ook de kwetsbaarheid. Een drukke barmedewerker of caissière heeft simpelweg geen tijd om elk biljet nauwkeurig te controleren. Eén onopgemerkt vals briefje kan de dagomzet flink drukken.
Ondernemers voelen zich vaak ongemakkelijk of schuldig als ze een vervalsing ontdekken. Uit schaamte of angst voor reputatieschade melden ze het niet altijd bij de politie. Dat onderrapporteren is precies wat criminelen willen: hoe minder meldingen, hoe kleiner de pakkans. Politie en justitie missen daardoor belangrijke data om patronen te herkennen. Het is dus niet alleen in eigen belang, maar ook in dat van de samenleving om altijd melding te doen.
Waarom vervalsers vaak ongrijpbaar blijven
De kans dat een vervalser wordt opgespoord, is klein. Dat ligt niet aan gebrek aan inzet van politie of De Nederlandsche Bank, maar aan de aard van het delict. Een biljet dat bij een supermarkt in Utrecht opduikt, kan weken eerder in Italië zijn gedrukt. Tegen de tijd dat het in Nederland wordt ontdekt, is het spoor vaak koud.
Bovendien is het technisch vrijwel onmogelijk om te bewijzen wie het biljet als eerste heeft uitgegeven. Daardoor blijft de eindgebruiker — degene die het biljet in handen heeft — juridisch verantwoordelijk. De Nederlandsche Bank keert geen vergoeding uit, juist om te voorkomen dat vervalsers indirect worden beloond. Alleen echt geld dat beschadigd is, komt in aanmerking voor vergoeding. Een vals biljet blijft waardeloos papier, hoe echt het ook lijkt.
Hoe herken je een vals biljet?
Gelukkig kun je zelf veel doen om nepgeld te ontmaskeren. De eenvoudigste methode is de zogeheten driestapscheck: **kijk, voel en kantel.**
Kijk eerst tegen het licht: zie je een watermerk dat in het papier lijkt te zweven, niet erop gedrukt? Dan zit je goed. Controleer meteen het veiligheidsdraad — een dun, donker lijntje dat door het biljet loopt en alleen zichtbaar is bij tegenlicht.
Voel daarna aan het papier. Echte eurobiljetten hebben een stevige structuur met voelbaar reliëf op letters en cijfers. Vooral het grote cijfer aan de voorkant hoort duidelijk voelbaar te zijn. Voelt het biljet glad, dun of “printerachtig”, dan is dat verdacht.
Tot slot: kantel het biljet. Het kleurveranderende cijfer linksonder hoort van smaragdgroen naar blauw te gaan als je het beweegt. Blijft de kleur hetzelfde, dan heb je waarschijnlijk te maken met een vervalsing.
Wat te doen als je twijfelt
Denk je dat je een vals biljet hebt ontvangen? Stop het dan niet terug in je portemonnee en geef het zeker niet uit. Dat is strafbaar, zelfs als je niet wist dat het nep was. Leg het biljet apart, noteer waar je het vandaan hebt en neem contact op met de politie.
Volgens experts is het belangrijk om rustig te blijven en vooral niet de confrontatie te zoeken met degene die het biljet heeft gegeven. Winkeliers kunnen het beste de klant vragen om even te wachten terwijl ze het geld laten controleren. Consumenten kunnen bij twijfel altijd hun bank of een filiaal van De Nederlandsche Bank raadplegen.
Rachel (34), panellid van Allesvoorvrouwen.nl, vertelde onlangs dat weigeren soms ongemakkelijk voelt, zeker in drukke situaties. “Toch moet je je eigen portemonnee beschermen. Niemand anders gaat dat doen,” zegt ze.
Vals geld treft iedereen
Veel mensen denken dat dit vooral een probleem is voor winkels of bedrijven, maar dat klopt niet. Ook particulieren kunnen slachtoffer worden, bijvoorbeeld bij een tweedehandsverkoop via Marktplaats, een klus die contant wordt betaald of een spontane aankoop op een festival.
Het vervelende is dat je vaak pas bij de kassa hoort dat een biljet verdacht is. Dat moment is niet alleen gênant, maar ook kostbaar. En omdat vals geld geen waarde heeft, blijft de schade volledig voor eigen rekening. Daarom is het belangrijk dat iedereen — jong en oud — weet hoe echte biljetten eruitzien.
De rol van technologie in opsporing en preventie
De strijd tegen vervalsing wordt niet alleen met menselijk oog en tastzin gevoerd. Banken, winkels en beveiligingsbedrijven investeren in detectieapparaten die met infrarood, magnetisme en ultravioletlicht controleren of een biljet echt is. Ook geldautomaten zijn uitgerust met scanners die biljetten automatisch weigeren als ze niet voldoen aan de veiligheidskenmerken.
Toch blijft geen enkel systeem feilloos. Sommige vervalsingen zijn zó goed dat ze zelfs moderne detectors weten te misleiden. Daarom hamert De Nederlandsche Bank erop dat ook kassapersoneel getraind moet blijven. Een menselijk oog, zeker als het getraind is, ziet vaak meer dan een machine.
Voorkomen is slimmer dan verliezen
De beste bescherming tegen vals geld is kennis. Hoe meer mensen weten waar ze op moeten letten, hoe kleiner de kans dat vervalsers succes hebben. Deel informatie met familie, vrienden en collega’s. Laat jongeren zien hoe ze biljetten kunnen controleren.
Vertrouw op je gevoel: ziet een biljet er te nieuw, te glanzend of juist te dof uit? Klopt het formaat niet helemaal of voelt het papier vreemd aan? Neem dan geen risico en weiger het biljet beleefd. Er is niets mis met voorzichtigheid — het is een teken van verantwoordelijkheid.
Elke euro die niet in omloop komt, betekent winst voor eerlijke handel. Bewustwording is dus het krachtigste wapen tegen vervalsing.
Samen zorgen voor veiliger geldverkeer
Vals geld zal waarschijnlijk nooit helemaal verdwijnen, maar met alertheid, kennis en samenwerking kan de schade flink worden beperkt. Consumenten, winkeliers en banken vormen samen de eerste verdedigingslinie. Door meldingen te doen en verdachte biljetten serieus te nemen, blijft het betalingsverkeer betrouwbaar.
Het herkennen van vals geld is geen hogere wetenschap, maar een kwestie van oplettendheid. En die oplettendheid begint bij jou. Want elke keer dat iemand een vals biljet onderschept, zet dat een rem op de handel van criminelen.
Heb jij ooit te maken gehad met een vals biljet of een verdachte situatie? Deel je ervaring en mening op onze Facebookpagina. Bewustwording begint bij het gesprek. Alleen samen houden we het geld echt.
Bron: Zelfmaak-ideetjes.nl
