De energierekening van Nederlandse huishoudens zal de komende jaren fors stijgen. Daarvoor waarschuwt energiedeskundige Martien Visser, emeritus lector aan de Hanzehogeschool Groningen en adviseur bij Gasunie. Volgens zijn berekeningen kunnen de jaarlijkse kosten met meer dan 1000 euro oplopen, en zet die stijgende lijn naar verwachting zeker een decennium door. De belangrijkste oorzaken liggen volgens Visser in keuzes van de politiek: hogere belastingen op gas, extra verplichtingen rond duurzaam gas en stijgende netbeheerkosten.
Wat er volgens visser verandert
Visser wijst op een combinatie van maatregelen en marktontwikkelingen die elkaar versterken. Vanaf 2026 gaat de belasting op gas opnieuw omhoog. Huishoudens met een cv-ketel betalen daardoor honderden euro’s meer per jaar, afhankelijk van verbruik en woonsituatie. Tegelijkertijd stijgen de tarieven van netbeheerders. Doordat minder huishoudens gas gebruiken en het aantal gasaansluitingen afneemt, worden de vaste kosten van het gasnet over een kleinere groep gebruikers verdeeld. Ook het wegvallen van inkomsten uit gasexporten speelt daarbij een rol, waardoor buitenlandse afnemers minder meebetalen aan het Nederlandse netwerk. Het effect is een hogere rekening voor wie nog wel op gas is aangesloten.
Groen gas en de bijmengplicht
Vanaf 2027 komt daar volgens Visser een nieuwe kostenpost bij: een oplopende verplichting voor leveranciers om duurzaam geproduceerd ‘groen gas’ bij te mengen in het aardgasnet. Dat groene gas is duurder dan aardgas en die meerkosten worden doorberekend in de prijs per kubieke meter. Het raakt zowel huishoudens met een relatief laag verbruik als grootverbruikers, en drukt extra zwaar op woningen die nog niet of slechts deels verduurzaamd zijn. In de praktijk werkt dit als een indirecte prijsverhoging, bovenop de fiscale aanpassingen en de stijgende vaste kosten.
Doorwerking op huishoudens en bedrijven
De optelsom van belastingverhogingen, netwerkkosten en duurdere energiemixen heeft gevolgen voor vrijwel iedereen. Voor woningeigenaren ontstaat een lastige afweging: investeren in warmtepompen, isolatie en zonnepanelen vraagt duizenden euro’s aan startkapitaal en loont niet in elk woningtype even snel. Voor huurders is de speelruimte vaak nog kleiner, omdat keuzes over isolatie of installaties bij de verhuurder liggen. Ondertussen voelen ook bedrijven en instellingen de hogere energieprijzen. Die extra kosten werken door in productprijzen, diensten en huren, waardoor huishoudens indirect nog eens betalen via de supermarkt, aan de pomp of in servicekosten.
Visser schetst bovendien een lange adem: hij verwacht dat de stijgende trend zeker tien jaar aanhoudt. Daarmee wordt het voor veel huishoudens lastig om binnen een paar jaar volledig van het gas af te gaan en tegelijkertijd de maandlasten beheersbaar te houden. Vooral oudere, minder goed geïsoleerde woningen lopen het risico op aanhoudend hoge energiekosten.
Draagvlak en politieke keuzes
Volgens Visser dreigt de maatschappelijke steun voor de energietransitie te eroderen als de rekening jaar op jaar stijgt. Huishoudens willen wel verduurzamen, maar niet ten koste van betaalbaarheid en comfort. Zijn analyse sluit aan bij een bredere discussie: hoe snel en op welke manier Nederland de klimaatdoelen bereikt, zonder de koopkracht en de concurrentiepositie te ondermijnen.
Tegenover die zorgen staat dat de overheid klimaatbeleid invoert om de CO2-uitstoot terug te dringen, leveringszekerheid te waarborgen en afhankelijkheid van fossiele import te verminderen. Er bestaan subsidies en regelingen om investeringen te helpen dragen, zoals bijdragen voor isolatie en warmtepompen en stimuleringsregelingen voor duurzame warmte. Voor lage inkomens was er de afgelopen jaren tijdelijke ondersteuning via energietoeslagen, en netbeheerders investeren miljarden in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet. De kern van Vissers waarschuwing blijft echter overeind: als prijsprikkels en verplichtingen sneller stijgen dan huishoudens kunnen verduurzamen, neemt de druk op het draagvlak toe.
Alternatieven in het debat
Visser pleit voor een koers met meer nadruk op betaalbaarheid en betrouwbaarheid, waaronder een grotere rol voor moderne gascentrales en de versnelde ontwikkeling van kernenergie. Voorstanders daarvan benadrukken dat kerncentrales een stabiele basislast kunnen leveren en zo het elektriciteitssysteem minder afhankelijk maken van weersomstandigheden. Tegelijk is duidelijk dat kernprojecten lange doorlooptijden en hoge aanvangsinvesteringen kennen; plannen voor nieuwe centrales zijn in voorbereiding, maar realisatie vergt jaren.
Aan de andere kant wijzen voorstanders van wind- en zonne-energie op snel gedaalde opwekkosten en het voordeel van schone, binnenlandse productie. Zij stellen dat een mix van zon, wind, opslag, vraagsturing en interconnectie de elektriciteitsvoorziening steeds robuuster maakt. De kernvraag in het politieke en maatschappelijke debat is hoe de transitie zo wordt vormgegeven dat klimaatdoelen haalbaar blijven, zonder dat huishoudens en bedrijven financieel in de knel raken.
Wat dit betekent voor de energierekening
De door Visser genoemde stijging van meer dan 1000 euro per jaar is een indicatie en hangt sterk af van verbruik, woningtype, regio, contractvorm en het tempo waarin iemand kan verduurzamen. Huishoudens met een hoger gasverbruik, bijvoorbeeld in oudere eengezinswoningen, voelen prijsverhogingen doorgaans eerder dan bewoners van goed geïsoleerde appartementen. Ook de verschillen in netwerkregio’s en de timing van contractverlengingen spelen mee.
Praktisch betekent dit: inzicht krijgen in het eigen verbruik, plannen maken voor kosteneffectieve maatregelen (zoals kierdichting en isolatie met korte terugverdientijd) en beschikbare subsidies benutten. Daarnaast loont het om het energiecontract en de mogelijkheden voor gecombineerd prijsbeheer (zoals dynamische tarieven of vaste contracten op het juiste moment) goed te vergelijken. Voor wie op korte termijn niet grootschalig kan investeren, kunnen kleinere stappen – denk aan waterzijdig inregelen, lagere aanvoertemperatuur, slimme thermostaten – toch merkbare besparingen opleveren.
Vooruitblik
De komende jaren worden bepalend voor de betaalbaarheid van energie in Nederland. Nieuwe fiscale keuzes, de invulling van de bijmengverplichting en de investeringsplannen van netbeheerders en overheid zullen de uiteindelijke rekening sturen. Wat vaststaat: helder beleid, voorspelbare stappen en brede ondersteuning zijn cruciaal om draagvlak te behouden. Visser waarschuwt dat uitblijven van bijsturing de kosten verder opdrijft; het politieke antwoord op die waarschuwing bepaalt hoeveel ruimte huishoudens en bedrijven krijgen om mee te bewegen.
Kernachtig samengevat: zonder extra aandacht voor betaalbaarheid dreigt de energietransitie voor veel Nederlanders vooral een kostenverhaal te worden. Hoe kijkt u hiernaar? Laat uw reactie achter op onze sociale media.
Bron: dagelijksestandaard.nl
