Een groot deel van Nederland krijgt te maken met gladheid. Het KNMI heeft code geel afgekondigd in negen provincies door winterse buien en bevriezing van natte weggedeelten. Vooral in de late avond, nacht en vroege ochtend kunnen wegen en fietspaden verraderlijk glad zijn, met kans op hinder tijdens de spits en langere reistijden voor weggebruikers.
De waarschuwing geldt verspreid over het land en verschilt per regio. Waar buien vallen of het wegdek nat is, kan aanvriezing optreden zodra de temperatuur richting of onder het vriespunt zakt. Plaatselijk kan ook ijzel voorkomen. Op bruggen, viaducten en minder bereden wegen manifesteert gladheid vaak eerder en hardnekkiger dan op doorgaande strepen die gestrooid zijn.
Dit betekent code geel
Code geel is een weerwaarschuwing voor potentieel gevaarlijke omstandigheden. Het betekent niet dat het overal tegelijk misgaat, maar wel dat er lokaal snel veranderende situaties kunnen ontstaan die tot risico’s leiden. Bij gladheid gaat het om aanvriezing van vocht op het wegdek, winterse buien met hagel of natte sneeuw en plaatselijke ijzel. Juist het grillige en lokale karakter maakt de impact lastig voorspelbaar.
Het KNMI werkt met een opgeschaalde waarschuwing wanneer de situatie daar om vraagt. Code geel kan dus, als de intensiteit of verspreiding van de gladheid toeneemt, worden opgewaardeerd. Andersom kan de waarschuwing worden ingetrokken zodra de temperatuur stijgt of het wegdek voldoende is opgedroogd of gestrooid.
Waar en wanneer het glad wordt
De melding van code geel geldt in totaal voor negen provincies. Vooral in de nacht en de eerste uren van de ochtend is de kans op gladheid het grootst, wanneer de temperatuur het laagst is en vocht kan aanvriezen. In het binnenland koelen wegdek en bermen sneller af, waardoor gladheid daar langer kan aanhouden dan aan de kust. In gebieden waar buien overtrekken, kan het ook kortstondig glad worden door hagel of natte sneeuw.
De situatie verschilt per plek en moment. Een wijk met veel bebouwing en verkeer kan relatief goed begaanbaar blijven, terwijl in buitengebieden en op windluwe, schaduwrijke trajecten spekgladde plekken ontstaan. Ook fietsers merken dat: fietspaden in parken of langs waterwegen kunnen verraderlijk glad worden door bevroren opspattend water of smeltende, opnieuw bevriezende neerslag.
Oorzaken van de gladheid
De hoofdrolspelers zijn vocht en temperatuur. Na buien of bij een vochtig wegdek vriest het water dat achterblijft aan als de temperatuur in de buurt van het vriespunt komt of daaronder zakt. Dat levert ‘onzichtbare’ gladheid op, beter bekend als ijsvorming of black ice. Bovendien kunnen buien met hagel of natte sneeuw tijdelijk voor een glibberig wegdek zorgen. Als het wegdek nog zeer koud is, kan ook dooiwater na een korte opleving in temperatuur snel weer bevriezen zodra het helder of droog wordt.
Bruggen en viaducten zijn extra gevoelig omdat ze van boven én onder afkoelen. Ook niet-gestrooide zijwegen, uitritten en parkeerterreinen glijden sneller dicht. Op rijbanen waar hevig is geremd of opgetrokken, kan het strooizout minder effectief zijn, wat leidt tot lokale verschillen in grip.
Advies voor weggebruikers
Wie de weg op gaat, doet er goed aan extra alert te zijn en het rijgedrag aan te passen. Enkele praktische tips:
- Vertrek eerder en plan extra reistijd in, zeker tijdens de ochtendspits.
- Verlaag uw snelheid en vergroot de volgafstand; rem rustig en doseer in bochten.
- Vermijd abrupte stuurbewegingen en gebruik waar mogelijk de hogere versnelling bij het wegrijden.
- Controleer bandenprofiel en bandenspanning; winterbanden bieden meer grip bij lage temperaturen.
- Maak ramen volledig ijsvrij en houd ruitenwisservloeistof en krabber paraat.
- Fietsers: verlaag de bandenspanning iets voor meer contact met het wegdek en rem met beleid, vooral op bruggen en klinkers.
- Voetgangers: kies schoeisel met profiel en loop waar mogelijk op korrelige stroken; pas op bij oversteekplaatsen en schaduwplekken.
Impact op openbaar vervoer en hulpdiensten
Rijkswaterstaat en gemeentelijke diensten zetten strooiwagens in waar nodig en houden de hoofdwegen nauwlettend in de gaten. Ondanks strooiacties kunnen toch gladde plekken ontstaan, zeker bij intensieve of herhaalde buien. Reizigers in het openbaar vervoer dienen rekening te houden met aanpassingen in dienstregelingen of vertragingen wanneer routes plaatselijk slecht begaanbaar zijn.
De ANWB adviseert automobilisten verkeersinformatie en navigatie-apps te raadplegen voor vertrek. Volg aanwijzingen van hulpdiensten en verkeersregelaars op en ga niet onnodig de weg op wanneer u geen dringende bestemming heeft. Wie wel moet rijden, kiest bij voorkeur voor hoofdwegen: die worden doorgaans eerder en vaker gestrooid dan lokale straten.
Vooruitblik voor de komende dagen
Later op de dag neemt de kans op gladheid meestal af zodra de temperatuur enkele graden boven nul uitkomt en het wegdek opdroogt. Toch kan in de daaropvolgende avond of nacht opnieuw gladheid ontstaan als het opnieuw afkoelt en er nog vocht op de weg ligt. Het KNMI actualiseert de waarschuwingen wanneer de situatie verandert. Het is daarom raadzaam de weerberichten en waarschuwingen te blijven volgen, zeker als u de weg op gaat tijdens de koudste uren.
Voor wie de planning wil afstemmen op het weer: let vooral op de combinatie van buienlijnen en temperatuurdalingen. Zolang er af en toe winterse neerslag valt en de nachten koud blijven, blijft de kans op lokale gladheid aanwezig. Pas uw plannen waar mogelijk aan en kies alternatieven als thuiswerken, later vertrekken of gebruikmaken van gestrooide hoofdverbindingen.
Wat je zelf kunt doen
Wie de impact van gladheid in zijn directe omgeving wil beperken, kan zelf het nodige doen. Bewoners kunnen stoepen voor hun woning strooien met strooizout of zand en afvoeren vrijmaken zodat smeltwater kan weglopen. Ondernemers en verenigingen met veel bezoekersstromen doen er goed aan entreezones en parkeerplaatsen te inspecteren en tijdig te strooien. Voor scholen en zorginstellingen is een gladheidplan met verantwoordelijkheden en materialen (zout, scheppen, afzetlint) aan te bevelen.
Samenvatting en reactie
Samengevat: door winterse buien en bevriezing van natte weggedeelten geldt code geel in negen provincies. De grootste risico’s liggen in de late avond, nacht en vroege ochtend. Rijd en fiets voorzichtig, plan extra tijd in en volg de actuele waarschuwingen van het KNMI en de aanwijzingen van wegbeheerders. Zo beperken we samen de hinder en blijven we veilig onderweg. Heb jij hinder of opvallende situaties gezien bij jou in de buurt? Laat het ons weten via onze sociale media.
Bron: nu.nl
