Het openbaarvervoersbedrijf Qbuzz stelt de pendelbus tussen station Emmen en het aanmeldcentrum in Ter Apel gratis beschikbaar. Het besluit volgt op een reeks incidenten rond zwartrijden, agressie en beschadiging van bussen en apparatuur. Volgens Qbuzz is het doel om de veiligheid van chauffeurs en reizigers te vergroten en conflictmomenten bij de voordeur weg te nemen. De pendeldienst valt onder organisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid en wordt dus uit publieke middelen bekostigd.
Wat er verandert
De maatregel geldt voor de pendel tussen station Emmen en het aanmeldcentrum in Ter Apel, een traject dat tot nu toe voornamelijk via lijn 73 werd bediend. Voorheen kostte een enkele rit 4,52 euro. Door de rit gratis te maken vervalt de noodzaak om bij de instap op betaling te controleren, in de hoop dat dit het aantal confrontaties tussen reizigers en chauffeurs vermindert. Andere lijndiensten in de regio blijven ongewijzigd en houden hun reguliere tarief- en controlebeleid.
Aanleiding: incidenten en onveiligheid
Qbuzz spreekt van een “nieuwe veiligheidsmaatregel” na “impactvolle en zeer vervelende situaties”. In de afgelopen jaren zijn meerdere incidenten gemeld waarbij reizigers zonder geldig vervoerbewijs weigerden te betalen en agressief werden aangesproken. In een voorval begin oktober stapte een man in die aangaf geen geld te hebben; toen hem de toegang werd geweigerd, raakte hij volgens een chauffeur volledig geagiteerd. Daarbij sneuvelden een incheckpaal en een pinautomaat en werd geprobeerd via het dashboard bij de chauffeur te komen. Ook de ruitenwissers zouden zijn losgerukt. Dergelijke incidenten hebben de druk op personeel vergroot en leiden regelmatig tot gevoelens van onveiligheid.
Het probleem is niet nieuw. Al in 2021 legden chauffeurs in de regio tijdelijk het werk neer vanwege intimidaties. Eerder werden ‘hosts’ en toezichthouders ingezet om het instapproces soepeler te laten verlopen en agressie te temperen, maar de effectiviteit daarvan bleek beperkt. In de praktijk bleef de betaalhandeling aan de voordeur een terugkerend moment van frictie, vooral tijdens piekmomenten richting het aanmeldcentrum.
Wie betaalt de pendel
De pendeldienst wordt georganiseerd en gefinancierd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarmee komen de kosten uit belastingmiddelen. De overheid is verantwoordelijk voor de logistiek rondom de toegang tot het aanmeldcentrum in Ter Apel, en bekijkt in dat kader maatregelen die de doorstroming en veiligheid verbeteren. Qbuzz voert de dienst uit in opdracht en geeft aan dat de maatregel is bedoeld om chauffeurs te ontlasten, materiële schade te beperken en incidenten te voorkomen.
Verwachtingen en debat
Qbuzz verwacht dat het gratis maken van de pendeldienst de druk op reguliere lijnen in de omgeving zal verlichten, omdat reizigers naar Ter Apel dan niet meer op andere buslijnen hoeven in te stappen zonder te betalen. Tegelijkertijd roept de maatregel discussie op. Voorstanders zien het als een pragmatische stap om de veiligheid te vergroten en de dienstverlening voorspelbaar te houden. Zij wijzen erop dat het wegnemen van de betaalhandeling aan de voordeur de belangrijkste aanleiding voor confrontaties reduceert en de kans op escalatie kleiner maakt.
Tegenstanders vrezen dat het gratis maken van de bus ongewenst gedrag zou belonen en het signaal kan afgeven dat regels kunnen worden omzeild. Zij pleiten eerder voor strenger toezicht, frequente controles samen met buitengewoon opsporingsambtenaren of politie en zwaardere sancties bij agressie of vernieling. Ook wordt gewezen op het risico dat een gratis pendel extra druk kan zetten op de logistiek rondom het aanmeldcentrum, al is het effect daarvan nu nog onduidelijk.
Context: druk op ter apel en het ov
Het aanmeldcentrum in Ter Apel is al langere tijd een logistiek knooppunt met sterk wisselende instroom. Bij pieken leidt dat tot hoge druk op de omgeving, waaronder het regionaal openbaar vervoer. Chauffeurs krijgen te maken met wisselende reizigersstromen en een deel van de reizigers reist zonder geldig vervoerbewijs, wat het risico op incidenten vergroot. De inzet van hosts, camera’s en aanvullende begeleiding maakte het in sommige gevallen rustiger, maar voorkwam niet dat spanningen terugkeerden zodra de druk opliep.
In breder perspectief worstelen ov-bedrijven vaker met de vraag hoe zij het aantal conflictmomenten in voertuigen kunnen beperken. Internationaal zijn er voorbeelden waarbij zero-fare of tijdelijke gratis trajecten rond specifieke knelpunten worden ingezet om veiligheid en doorstroming te verbeteren, soms in combinatie met striktere handhaving buiten de voertuigen om. Het effect daarvan hangt sterk af van lokale omstandigheden, reizigersstromen en handhavingscapaciteit.
Mogelijke vervolgstappen
De komende periode zal duidelijk moeten worden of de maatregel in Emmen–Ter Apel het aantal incidenten daadwerkelijk terugdringt. Aanvullende opties die door sector en toezichthouders vaker worden genoemd, zijn onder meer:
- Instappen via alle deuren met controle achteraf door toezichthouders of BOA’s.
- Meer zichtbare begeleiding op drukke momenten, met een nadruk op de instaphalte(s).
- Technische maatregelen, zoals beter beveiligde cabines, camera’s met live-monitoring en verbeterde noodcommunicatie voor chauffeurs.
- Snellere strafrechtelijke afhandeling bij agressie of vernieling, inclusief schadeverhaal op daders.
- Afstemming tussen gemeente, vervoerder, COA en ministerie over piekverdeling en reizigersinformatie.
Welke combinatie het meest effectief is, hangt af van de balans tussen veiligheid, doorstroming, kosten en handhaafbaarheid. Het gratis maken van de pendel is daarbij één instrument. Evaluatie en bijsturing liggen voor de hand als blijkt dat aanvullende maatregelen nodig zijn.
Vooruitblik
Met het gratis maken van de pendelbus zet Qbuzz, in overleg met het ministerie, een stap die de veiligheid en werkdruk in het ov rond Ter Apel moet verbeteren. De maatregel haalt één belangrijk conflictmoment weg: betalen bij de instap. Of dit voldoende is om agressie en schade terug te dringen, zal de praktijk uitwijzen. De uitkomsten van de komende weken en maanden zijn bepalend voor eventuele vervolgstappen, aanvullende handhaving en structurele afspraken tussen vervoerder, overheid en betrokken instanties.
Kernvraag blijft hoe het ov veilig en toegankelijk blijft voor alle reizigers, terwijl personeel beschermd wordt en regels worden gehandhaafd. We volgen de ontwikkelingen en komen terug op de effecten zodra er evaluaties zijn. Wat vindt u van deze maatregel? Laat het ons weten via onze sociale media-kanalen.
Bron: dagelijksestandaard.nl
