Twee weken voor de stembusdag lijken de politieke verhoudingen plots te verschuiven. In de nieuwste Ipsos I&O-peiling schiet D66 stevig omhoog, terwijl GroenLinks-PvdA moeite heeft om verder te groeien. De PVV blijft de grootste, maar levert in. De VVD toont voorzichtig herstel en het CDA blijft opvallend stabiel. De slotfase van de campagne belooft daarmee spannender te worden dan tot nu toe gedacht.
D66 stijgt na zichtbaar optreden
De opvallendste beweging komt van D66. In de Ipsos I&O-peiling klimt de partij van Rob Jetten van 14 naar 18 zetels, een winst van vier. Dat momentum is sterk gekoppeld aan Jettens zichtbaarheid in de afgelopen weken. Zijn onverwachte deelname aan het RTL-verkiezingsdebat – waar PVV-leider Geert Wilders ontbrak vanwege veiligheidszorgen – gaf D66 een podium dat de partij zichtbaar heeft benut. Kijkers omschreven Jetten als “verbindend”, “inhoudelijk sterk” en “pragmatisch”.
De stijging beperkt zich niet tot de progressieve flank. Ipsos I&O ziet dat D66 kiezers wint aan de linkerkant, maar ook in het politieke midden en zelfs bij centrumrechts. Met name hoger opgeleide, stedelijke kiezers lijken de partij opnieuw te omarmen, na een periode waarin D66 juist wegzakte. Waar de partij maandenlang rond 9 à 10 zetels schommelde, noteerde D66 in september al 14 zetels bij EenVandaag en Peil.nl. Het recente debatoptreden lijkt dat effect nu te hebben uitvergroot.
Die opleving komt niet uit het niets. In campagnetijd investeert D66 nadrukkelijk in zichtbaarheid. Volgens ingewijden is D66 momenteel de grootste spender; rond het RTL-debat zou zelfs ruim 10.000 euro zijn betaald voor een reclamespot. Ook in het Radio 1-debat, dat kort na RTL volgde, werd Jetten door luisteraars en analisten opnieuw als winnaar gezien. Jetten positioneert zich als de “nieuwe generatie” binnen de progressieve politiek, met nadruk op samenwerking, optimisme en toekomstgericht bestuur.
Linkse concurrentie onder druk
Voor GroenLinks-PvdA is het beeld minder rooskleurig. De fusiepartij blijft in de Ipsos I&O-peiling staan op 22 zetels en weet de afgelopen weken niet overtuigend te groeien. Frans Timmermans houdt zijn achterban vast met thema’s als klimaat en bestaanszekerheid, maar de partij stagneert. Volgens de peiling kunnen negen van de 22 huidige GL/PvdA-zetels potentieel naar D66 verschuiven, een scenario dat voor Timmermans ongunstig kan uitpakken.
Analisten wijzen erop dat D66 door twijfelaars als bestuurlijker en meer consensusgericht wordt gezien. Daarmee kan de partij een aantrekkelijk alternatief vormen voor progressieve kiezers die verandering willen zonder een radicale koers. Mocht D66 dat beeld vasthouden, dan is de strijd om de tweede plek weer volkomen open.
PVV blijft grootste, maar levert in
De PVV blijft ondanks alles de grootste partij, maar levert opnieuw zetels in. In de Ipsos I&O-peiling zakt Geert Wilders’ partij naar 29, een verlies van twee. Ook bij EenVandaag levert de PVV in en komt uit op 31. De tijdelijke stop van Wilders’ campagne door terreurdreiging speelt mee: hoewel de achterban loyaal blijft, klinkt er bij een deel van de kiezers onvrede over de verminderde zichtbaarheid van de partijleider.
In het bredere rechtse blok zijn de bewegingen beperkt. JA21 blijft stabiel op 12 tot 13 zetels, terwijl de BBB rond de vier zetels blijft hangen. Forum voor Democratie zakt naar circa 4 à 5 zetels.
VVD toont voorzichtig herstel
Na maanden van daling lijkt de VVD de bodem te hebben bereikt. In de Ipsos I&O-peiling stijgt de partij van Dilan Yesilgöz met één zetel naar 14. Bij Peil.nl en EenVandaag schommelt de VVD tussen 14 en 15 zetels. De partij kampt met het beeld van vermoeid bestuur en een gebrek aan nieuwe energie, maar Yesilgöz probeert met een persoonlijke, directe campagne het tij te keren. De eerste signalen van herstel zijn zichtbaar, al blijft het broos.
CDA houdt koers
Het CDA blijft opvallend stabiel. Afhankelijk van de peiling schommelt de partij rond de 23 tot 25 zetels. In de Ipsos I&O-cijfers scoort het CDA zelfs beter dan GroenLinks-PvdA. Voor Henri Bontenbal is dat geen slecht nieuws: het beeld van degelijkheid en continuïteit lijkt aan te slaan bij een deel van de kiezers die zoekt naar betrouwbaarheid en rust. Tegelijkertijd betekent dit dat de strijd om de tweede plek meerdere kapers op de kust kent.
Kleinere partijen in de marge
Bij de kleinere partijen zijn de bewegingen gering. De SP komt niet boven de vier zetels uit, een historisch laag niveau. 50PLUS herstelt licht met twee zetels. Volt, DENK en de ChristenUnie bewegen in de bandbreedte van twee tot vier zetels. Daarmee concentreert de dynamiek zich in het midden en aan de bovenkant van het veld, waar PVV, GL/PvdA, CDA, D66 en VVD de toon zetten.
Zwevende kiezers en strijd om tweede plek
De grote lijnen over alle peilingen heen laten een consistent beeld zien: de PVV blijft leidend met 29–31 zetels, GL/PvdA en CDA bewegen in de zone van 22–25, D66 stijgt door naar 14–18 en de VVD laat een licht herstel zien met 14–15. Maar deze momentopname vertelt niet het hele verhaal. Zo’n 45 procent van de kiezers twijfelt nog tussen twee of meer partijen. Dat maakt de komende debatten, en de zichtbaarheid van de lijsttrekkers, cruciaal.
Vooral de profilering van Jetten, Timmermans en Wilders kan het verschil maken. Als D66 het momentum vasthoudt, is een doorbraak richting de top drie mogelijk. Voor GL/PvdA is het zaak om de eigen achterban gemotiveerd te houden en zwevende kiezers niet richting D66 te laten wegglijden. De PVV zal willen voorkomen dat de relatieve luwte in de campagne nog meer zetels kost.
Timing en risico’s voor D66
De timing van de D66-opleving is strategisch gunstig. Terwijl sommige concurrenten worstelen met vermoeidheid of interne onzekerheid, straalt D66 focus en richting uit met thema’s als klimaat, innovatie en een toekomstgerichte economie. Jetten blijft in mediaoptredens kalm en inhoudelijk, wat goed past bij kiezers die genoeg hebben van polarisatie.
Toch waarschuwen kenners voor overschatting van het moment. Peilingen reageren snel op debatten en mediastormen; winst kan net zo snel wegvloeien als deze kwam. De komende twee weken worden beslissend. Als D66 sterke optredens blijft neerzetten en consequent dezelfde boodschap vasthoudt, kan de partij zich bestendigen in de subtop. Maar als Timmermans en Wilders het initiatief terugpakken, kan de piek tijdelijk blijken.
Vooruitblik op de eindspurt
Met 29 oktober in zicht staat er veel op het spel. PVV wil de nummer-1-positie vasthouden, GL/PvdA zoekt naar een nieuwe groeiprikkel, het CDA lijkt stilletjes te profiteren en de VVD hoopt het herstel te versnellen. D66 ruikt ondertussen kansen om de progressieve machtsbalans te kantelen. De strijd om de tweede plek is wijd open, en een groot reservoir van twijfelaars kan de einduitslag nog ingrijpend veranderen.
Samengevat: de kaarten zijn opnieuw geschud, maar niets ligt vast. De debatten en de zichtbaarheid van de lijsttrekkers worden beslissend. Wat verwacht jij van de eindfase van de campagne? Laat het ons weten via onze sociale media.
Bron: trendyvandaag.nl
