De VVD beleeft een van de zwaarste periodes uit haar recente geschiedenis. Waar de partij jarenlang de onbetwiste machtsfactor van Den Haag was, lijkt die tijd nu echt voorbij. In de laatste peilingen van Ipsos I&O staat de partij van Dilan Yesilgöz op slechts 16 zetels — een historisch dieptepunt dat paniek veroorzaakt binnen de liberale gelederen.
Het gevolg: een reeks mediaverschijningen waarin partijprominenten wanhopig proberen het beeld te corrigeren dat de VVD te veel naar links is opgeschoven. Maar hoe geloofwaardig is die boodschap nog?
Brekelmans schiet in de verdedigingsmodus
Zondagochtend schoof VVD’er Ruben Brekelmans aan bij WNL op Zondag, waar hij stellig verklaarde dat de VVD zich niet zal aansluiten bij een zogenaamd “links blok”. “Het blok van CDA, GroenLinks-PvdA en D66 is een links kabinet,” zei hij. “Daar gaan wij ons als VVD niet bij aansluiten. Dilan heeft heel duidelijk gezegd: wij gaan niet in een links kabinet zitten.”
Klinkt daadkrachtig — maar de realiteit is dat weinig kiezers het nog geloven. De partij gebruikt diezelfde woorden al jaren, maar de praktijk laat iets anders zien. Sinds Rutte’s tijd regeert de VVD immers steevast met linkse of centrumprogressieve partijen, van D66 tot de ChristenUnie.
De geloofwaardigheid brokkelt af
De timing van Brekelmans’ uitspraken is veelzeggend. De VVD roept pas dat ze “rechts” wil regeren als de peilingen kelderen. En precies dat is nu aan de hand. Kiezers die jarenlang op de VVD stemden uit angst voor “linkse chaos” zien dat de partij zélf in dat kamp is beland — en zoeken hun heil bij PVV, BBB of zelfs FVD.
De VVD zit vast in haar eigen paradox: roepen dat ze “rechts” is, terwijl ze beleid uitvoert dat vooral progressieve partijen applaudisseren. Klimaatfondsen, stikstofdoelen, immigratiequota — allemaal beleid dat eerder uit de koker van D66 of GroenLinks lijkt te komen dan van een partij die ooit stond voor minder overheid en meer vrijheid.
Het gat op rechts
Met de PVV stabiel bovenaan in de peilingen, BBB als alternatief voor de plattelandsstem en FVD dat weer opleeft, is het duidelijk waar de verloren VVD-kiezers naartoe trekken. Het rechtse blok groeit, maar zonder de VVD.
Dat is precies het probleem voor Yesilgöz: ze heeft zichzelf buitenspel gezet door samenwerking met de PVV bij voorbaat uit te sluiten. Daardoor blijft alleen een coalitie met centrumlinkse partijen over — wat de partij vervolgens weer probeert te ontkennen.
Een klassiek VVD-dilemma: willen regeren, maar niet willen toegeven dat dat alleen lukt met de linkse helft van het spectrum.
Regeren met links: het terugkerende patroon
Wie terugkijkt, ziet het patroon telkens terugkomen.
Rutte II: VVD + PvdA – hét toonbeeld van links economisch beleid met rechtse verpakking.
Rutte III: VVD + D66 + CDA + CU – progressieve klimaatwetgeving, stikstofbeleid, en open migratiekoers.
Rutte IV: opnieuw VVD + D66 + CDA + CU – en het was de VVD zelf die onder die vlag de asielcrisis, toeslagenchaos en klimaatfondsen liet ontstaan.
En nu zegt Dilan Yesilgöz dat het “anders” zal zijn. Maar zonder coalitie met PVV of BBB blijft haar enige optie opnieuw een samenwerking met links.
De peilingen spreken boekdelen
De laatste peiling van Ipsos I&O zet de VVD op 14 tot 16 zetels. Dat is bijna de helft minder dan bij de verkiezingen van 2023. De partij verloor terrein onder ondernemers, forenzen en hogeropgeleiden die genoeg hebben van halfslachtig beleid.
De PVV blijft stevig aan kop, GroenLinks-PvdA stijgt licht, en D66 klimt langzaam terug. Zelfs het CDA, dat lang op instorten stond, kruipt voorzichtig omhoog. De VVD daarentegen lijkt het vertrouwen van de kiezer definitief kwijt.
Brekelmans’ boodschap: damage control
Brekelmans’ optreden bij WNL moet vooral gezien worden als paniekcommunicatie. De partij probeert met man en macht te voorkomen dat de achterban definitief afhaakt. Door hard te roepen dat de VVD “niet met links” zal regeren, probeert men het imago van weleer te herstellen: de partij van realisme, economie en veiligheid.
Maar dat beeld is inmiddels vervaagd. Veel kiezers zien in de VVD geen rechtse koers meer, maar een technocratische partij die elk compromis sluit zolang ze maar mag regeren.
De erfenis van Rutte weegt zwaar
Een ander probleem: de nalatenschap van Mark Rutte. Onder zijn leiding schoof de VVD langzaam maar zeker op naar het midden. De partij ruilde harde standpunten in voor pragmatische compromissen, en schoof gevoelige onderwerpen als immigratie en EU-integratie liever vooruit dan aan te pakken.
Dilan Yesilgöz erfde dat imago — en moet nu uitleggen waarom haar partij ineens “rechts” wil zijn, terwijl ze jarenlang de motor was van het meest linkse beleid sinds Paars.
De echte oorzaak van het zetelverlies
Het probleem is niet alleen ideologisch, maar ook psychologisch. De kiezer is simpelweg klaar met marketingpolitiek. De VVD probeert zichzelf telkens opnieuw te verkopen als de partij van orde, maar de praktijk laat chaos zien.
Belastingdruk: recordhoog.
Migratie: recordhoog.
Overheid: recordgroot.
Vrijheden: beperkter dan ooit.
Dat is niet het beeld dat de VVD jarenlang beloofde. En zodra woorden niet meer overeenkomen met daden, haken mensen af.
De vlucht naar het midden
Intussen speculeren insiders dat Yesilgöz, ondanks alle ontkenningen, al nadenkt over een “middenkabinet” met CDA, D66 en GroenLinks-PvdA — eventueel met een CDA-premier als compromisfiguur. Dat zou de VVD weer aan de macht brengen, maar tegen de prijs van nog meer geloofwaardigheid.
Het is het klassieke VVD-recept: verkiezingen winnen met rechtse retoriek, regeren met linkse partners, en vervolgens verbaasd doen over de dalende peilingen.
Een identiteitscrisis in volle gang
De paniek in de VVD is dus niet alleen electorale stress, maar een existentiële identiteitscrisis. De partij weet niet meer waarvoor ze staat. Is ze de partij van ondernemers, of van bestuurders? Van vrijheid, of van consensus?
Terwijl de concurrentie aan de rechterflank scherper, duidelijker en emotioneler communiceert, komt de VVD over als een partij zonder ruggengraat — een fractie van wat ze ooit was.
Kiezers prikken erdoorheen
Hoe vaak Brekelmans of Yesilgöz het ook herhalen: “we gaan niet met links regeren,” het klinkt als een echo uit een tijd waarin mensen dat nog geloofden. De kiezer van nu is cynisch geworden. Die weet dat zodra de stembussen dichtgaan, de onderhandelingen beginnen — en dat de VVD zich opnieuw als eerste aan tafel meldt, ongeacht wie daar zit.
Met 16 zetels in de peilingen en een dalende trend is de boodschap duidelijk: de VVD is de greep op rechts kwijt. En elke poging om die terug te winnen met lege woorden werkt averechts.
De partij die ooit stond voor daadkracht en zakelijkheid oogt nu vooral als een machine in paniek. De realiteit is hard: zolang de VVD blijft doen alsof ze rechts is, maar links regeert, blijft de kiezer weglopen — en terecht.
