De begroting voor het Koninklijk Huis stijgt in 2026 naar meer dan 60 miljoen euro. Dat blijkt uit de miljoenennota die op Prinsjesdag is gepresenteerd. Het gaat om een verhoging van bijna 1,9 miljoen euro ten opzichte van vorig jaar. Dat komt neer op een groei van 3,2 procent. Hoewel dit minder fors is dan eerdere jaren, blijft het een aanzienlijk bedrag dat veel aandacht trekt.
De kosten van het koningshuis bestaan uit meerdere onderdelen. Het grootste deel gaat naar functionele uitgaven, zoals personeel en materieel. Een kleiner deel is bestemd voor de inkomens van de leden van de koninklijke familie. Beide posten stijgen in 2026 verder, maar de groei is minder explosief dan in 2023 en 2025, toen de begroting veel sterker opliep.
Functionele uitgaven grootste kostenpost
De functionele uitgaven vormen het zwaartepunt van de begroting. In 2026 bedragen deze kosten 39,8 miljoen euro, een stijging van 1,4 miljoen euro. Hieronder vallen alle uitgaven die nodig zijn om het werk en privéleven van het koningspaar en prinses Beatrix te ondersteunen.
Het gaat daarbij om salarissen van hofpersoneel, kosten voor beveiliging, vervoer, communicatie en organisatie van staatsbezoeken. Ook de instandhouding van paleizen en de organisatie van officiële evenementen vallen onder deze uitgaven. Deze kosten zijn in de loop der jaren gestaag gestegen, mede door hogere prijzen voor energie en diensten, maar ook door loonkosten die mee oplopen met cao-afspraken in de publieke sector.
Inkomens van de Oranjes
Naast de functionele uitgaven kent de begroting een post voor de inkomens van de leden van het Koninklijk Huis. Deze categorie groeit in 2026 met 149.000 euro naar bijna 12,6 miljoen euro. Hieruit worden de toelagen voor koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix en prinses Amalia betaald.
Het inkomen van de koning bedraagt 1,2 miljoen euro. Daarnaast wordt er 6,2 miljoen euro gereserveerd voor onkosten en personeel dat hem direct ondersteunt. Koningin Máxima ontvangt een toelage van een half miljoen euro. Prinses Beatrix krijgt eveneens een jaarlijkse uitkering. Prinses Amalia heeft ook recht op een toelage, maar stort haar persoonlijk inkomen terug zolang zij studeert.
Amalia en haar studie
Prinses Amalia is deze maand begonnen met een bachelor Nederlands Recht aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds zij meerderjarig werd, heeft ze recht op een toelage, maar vanwege de maatschappelijke discussie besloot ze haar inkomen terug te storten zolang ze student is. Wel krijgt ze een vergoeding voor personele ondersteuning en onkosten die direct samenhangen met haar rol als kroonprinses.
Met dit gebaar laat Amalia zien zich bewust te zijn van de gevoeligheid rondom de koninklijke financiën. Haar keuze wordt vaak aangehaald in het debat over de uitgaven van de monarchie, dat ieder jaar oplaait zodra de miljoenennota verschijnt.
Vergelijking met voorgaande jaren
De groei van de begroting is in 2026 minder groot dan in de jaren ervoor. In 2025 stegen de kosten met 5,4 procent en in 2023 zelfs met 11 procent, de grootste stijging sinds het aantreden van koning Willem-Alexander in 2013. De relatieve afvlakking dit jaar laat zien dat de stijging enigszins wordt afgeremd, al blijft het absolute bedrag hoog.
De totale begroting van het Koninklijk Huis is de afgelopen tien jaar structureel toegenomen. Inflatie, loonontwikkelingen en hogere kosten voor beveiliging zijn belangrijke verklaringen. Daarnaast neemt het aantal taken van de koninklijke familie niet af: staatsbezoeken, inhuldigingen, internationale evenementen en representatieve taken vragen allemaal om ondersteuning en financiering.
Publiek debat over kosten
De jaarlijkse stijging van de begroting zorgt steevast voor discussie. Voorstanders benadrukken dat het koningshuis een belangrijke rol speelt bij de internationale reputatie van Nederland. Staatsbezoeken en handelsmissies leiden vaak tot versterkte economische relaties en nieuwe investeringen. Bovendien zou het koningshuis zorgen voor stabiliteit en nationale eenheid.
Critici vinden de uitgaven te hoog en pleiten voor een soberder koningshuis. Zij wijzen erop dat in tijden van economische druk, wanneer huishoudens worstelen met stijgende lasten, de forse kosten voor de monarchie moeilijk uit te leggen zijn. Vooral de toelagen voor leden die geen officiële rol hebben, liggen geregeld onder vuur.
Transparantie en controle
Een veelgehoorde roep in het debat gaat over transparantie. Hoewel de miljoenennota inzicht geeft in de totale uitgaven, is niet altijd duidelijk hoe de bedragen exact worden besteed. Critici willen meer openheid over de kosten van beveiliging, paleisbeheer en personeelslasten. Voorstanders van de huidige regeling benadrukken juist dat een zekere mate van vertrouwelijkheid noodzakelijk is, onder andere om veiligheidsredenen.
De Rekenkamer houdt toezicht op de uitgaven, maar ook het parlement bemoeit zich ieder jaar met de begroting. Toch blijkt dat er politieke terughoudendheid is om ingrijpende wijzigingen door te voeren. Het onderwerp ligt gevoelig en raakt direct aan de positie van de monarchie.
Internationale vergelijking
Ook in andere Europese landen is er discussie over de kosten van koningshuizen. In landen als België, Spanje en het Verenigd Koninkrijk lopen de uitgaven eveneens hoog op. In het Verenigd Koninkrijk is er al langer kritiek op de kosten van Buckingham Palace en de royale levensstijl van de Windsors. Nederland staat dus niet alleen in het debat over de financiële kant van de monarchie.
Wat opvalt is dat Nederland relatief veel transparantie biedt door de jaarlijkse publicatie van de bedragen. In sommige landen zijn de kosten minder inzichtelijk en verspreid over meerdere ministeries. Toch blijft de vraag of de huidige omvang van het Nederlandse budget gerechtvaardigd is, zeker gezien de jaarlijkse stijging.
Politieke gevoeligheid
De discussie over de begroting van het Koninklijk Huis speelt ook mee in de politiek. Sommige partijen pleiten voor een forse verlaging van de toelagen en meer duidelijkheid over de functionele kosten. Andere partijen vinden dat de monarchie niet onnodig onder druk gezet moet worden en wijzen op de waarde die het koningshuis vertegenwoordigt.
Prinsjesdag, waarop de miljoenennota wordt gepresenteerd, is voor veel Nederlanders hét moment waarop dit onderwerp in de belangstelling staat. Het zorgt niet alleen voor politieke debatten, maar ook voor veel reacties in de samenleving en in de media.
Met ruim 60 miljoen euro in 2026 blijft de begroting van het Koninklijk Huis een veelbesproken onderwerp. De stijging is dit keer kleiner dan in voorgaande jaren, maar de bedragen blijven fors en gevoelig. Voorstanders benadrukken de waarde van de monarchie voor de internationale positie van Nederland, terwijl tegenstanders wijzen op de hoge lasten in tijden waarin veel mensen de eindjes moeilijk aan elkaar knopen.
De komende jaren zal het debat over de kosten ongetwijfeld blijven bestaan. De vraag hoeveel de monarchie mag kosten, raakt immers niet alleen de portemonnee, maar ook de symboliek en het draagvlak voor de rol van de koninklijke familie in de Nederlandse samenleving.
Wat vind jij: is het bedrag van 60 miljoen euro voor het Koninklijk Huis passend of zou er kritisch moeten worden gekeken naar deze uitgaven? Praat mee op onze Facebookpagina en deel je mening.
Bron: Ditjesendatjes.nl
