Geert Wilders heeft vrijdagavond in de talkshow Vandaag Inside openlijk spijt uitgesproken over een cruciale keuze na de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. De PVV-leider vindt dat hij toen zélf minister-president had moeten worden in plaats van Dick Schoof. Daarmee zet Wilders, bijna een jaar na de formatie, een duidelijke streep onder zijn ambities én onder wat volgens hem achteraf een politieke misrekening was.
Overwinning en formatie in 2023
Bij de verkiezingen van 2023 boekte de PVV een historische zege met 37 zetels. Met die uitslag lag de weg open naar regeringsverantwoordelijkheid. Uiteindelijk werd de partij onderdeel van de nieuwe regering, maar niet met Wilders als premier. In plaats daarvan schoof het formatieproces Dick Schoof naar voren als partijloze minister-president, aan het hoofd van wat sindsdien bekendstaat als het kabinet-Schoof.
In de Nederlandse praktijk is het gebruikelijk dat de leider van de grootste regeringspartij de rol van premier op zich neemt, al is dat geen harde regel. Juist tegen die achtergrond komt Wilders’ terugblik extra hard aan: hij had, zegt hij nu, zelf het premierschap moeten opeisen.
Binnenkomst in studio en sfeer
De setting vrijdagavond was opgewekt. Vandaag Inside had een dag eerder de Gouden Televizier-Ring gewonnen, en de tafelgasten openden in uitgelaten sfeer. Wilders strooide gelijk met een kwinkslag: gisteren de prijs, vandaag zit de toekomstige premier aan tafel. Daarmee zette hij de toon voor een gesprek waarin ambitie en reflectie centraal stonden.
Ambitie en zelfreflectie
Presentator Wilfred Genee liet er geen gras over groeien en vroeg direct naar de premier-aspiraties van de PVV-leider. Wilders was helder: het premierschap is absoluut zijn ambitie; volgens hem zou iedere politicus die moeten koesteren. Belangrijker nog was zijn terugblik: hij had het, zegt hij, de vorige keer al moeten worden. Hij erkent dat hij destijds het voortouw te gemakkelijk heeft afgestaan. Achteraf praten is makkelijk, voegde hij toe, maar de conclusie blijft: hij had zelf de verantwoordelijkheid moeten nemen.
Wilders benadrukte tegelijkertijd dat hij Schoof om het premierschap had gevraagd en dat deze zijn rol naar behoren heeft ingevuld. Toch is zijn oordeel ferm: terugkijkend had hij zelf de taak op zich moeten nemen, en hij is ervan overtuigd dat hij een goede premier zou zijn geweest. Op de vraag of hij zich premierwaardig vindt, antwoordde hij resoluut bevestigend.
Een opvallende passage in het gesprek was zijn verwijzing naar de liberalen: het mocht niet van de VVD, zei Wilders. Verdere toelichting gaf hij daar op dat moment niet bij, maar de opmerking suggereert dat er in de formatiefase grenzen zijn gesteld aan zijn rol, mogelijk vanuit de wens om een breder draagvlak te bewaren of scherpe politieke profilering te vermijden. Die nuance blijft vooralsnog speculatief, want nadere details gaf hij niet.
Waarom Wilders zichzelf geschikter acht
Wilders legde uit waarin volgens hem het verschil zit tussen een partijloze premier en een premier die tegelijkertijd politiek leider is. In zijn visie kan een minister-president met een duidelijke partij achter zich meer gewicht in de schaal leggen bij het doordrukken van keuzes. Een premier zonder eigen fractie moet, aldus Wilders, meer langs partijen leuren voor steun, wat de slagkracht kan beperken. Hij benadrukte dat dit geen persoonlijke kritiek op Schoof is, maar een constatering over bestuurlijke dynamiek.
Die redenering raakt aan een bekend spanningsveld in de Nederlandse politiek: het evenwicht tussen technocratische neutraliteit en partijpolitieke sturing. Een partijloze regeringsleider kan boven de partijen staan, maar mist soms de expliciete mandaatkracht van een eigen fractie. Andersom kan een partijpolitieke premier sneller richting geven, maar roept dat weer vragen op over de balans binnen een coalitie.
Politieke betekenis
De uitspraken van Wilders hebben betekenis op meerdere niveaus. Allereerst onderstrepen ze dat de PVV-leider zich nadrukkelijk blijft positioneren als kandidaat-premier. Met zijn terugblik maakt hij duidelijk dat het premierschap voor hem geen afgesloten hoofdstuk is, maar een concreet doel. Daarnaast schuurt de boodschap langs de huidige bestuurspraktijk: een premier zonder eigen partij is niet alledaags in Nederland, en Wilders’ analyse legt de vinger op de vraag of zo’n constructie op de lange termijn effectief is.
Voor coalitiepartners en voor het kabinet-Schoof zelf kan deze reflectie druk op de ketel zetten. Wilders’ woorden markeren niet meteen een koerswijziging, maar ze geven wel richting: als er zich in de toekomst een nieuwe formatieronde, een herschikking of verkiezingen aandienen, zal de PVV-leider de premierspost niet nog eens laten schieten. Dat signaal is bedoeld voor zowel zijn achterban als voor politieke concurrenten.
Reacties en vervolg
In de uitzending bleef Wilders spaarzaam met nadere details over de rol van de VVD in het formatieproces. Er werd niet uitgelegd welke voorwaarden of bezwaren precies maakten dat het premierschap voor hem toen geen optie was. Of daar later alsnog openheid over komt, is afwachten. Voor nu is vooral de constatering relevant: Wilders ziet zijn eigen besluit destijds als een gemiste kans en presenteert zich nadrukkelijk als de man die bij een volgende gelegenheid wél het voortouw neemt.
De komende periode zal moeten uitwijzen wat deze hernieuwde ambitie in de praktijk betekent. Inhoudelijke dossiers, coalitie-afspraken en de politieke verhoudingen in de Kamer blijven de dagelijkse werkelijkheid bepalen. Tegelijkertijd heeft zo’n uitgesproken premierschapsambitie altijd een effect op de politieke omgangsvormen: het verscherpt profilering, scherpt de boodschap aan richting kiezers en vergroot de onderlinge onderhandelingstactiek.
Samenvatting
Tijdens een goedgehumeurd optreden bij Vandaag Inside, mede door de verse Gouden Televizier-Ring voor het programma, trok Geert Wilders een heldere conclusie over 2023: hij had zelf premier moeten worden. Hij noemt het achteraf een fout dat hij het leiderschap van het kabinet aan Dick Schoof overliet, hoezeer hij ook erkent dat Schoof zijn werk naar behoren doet. De PVV-voorman vindt zichzelf premierwaardig en stelt dat een minister-president met een eigen partij achter zich meer gewicht heeft om beleid door te zetten. Welke rol de VVD speelde bij het blokkeren van zijn premierschap liet hij in het midden, maar duidelijk is dat Wilders de volgende kans niet opnieuw denkt te laten liggen.
Wat vindt u van deze stap vooruit en de terugblik van Wilders? Deel uw reactie met ons op sociale media en praat mee over de vraag wie straks het landsbelang het beste kan dienen aan het Torentje.
Bron: socialnieuws.nl
