De augurkenoogst van dit jaar pakt uitzonderlijk slecht uit, zegt ondernemer Oos Kesbeke. De man achter het bekende Amsterdamse tafelzurenhuis ziet de opbrengst in zowel Drenthe als het Duitse Spreewald terugvallen en geeft aan dat hij er zelfs wakker van ligt. De oorzaak is volgens hem helder: koude nachten remden de groei precies in de cruciale weken dat de planten volume moeten maken. Wanneer de temperatuur te ver daalt, stokt de ontwikkeling en blijven de vruchten achter in maat en aantal.
Zorgen om de oogst
Voor een bedrijf dat al generaties lang leeft van augurken, snijden dit soort tegenvallers diep. Een misoogst werkt niet alleen door in de korte termijn, met schaarste op de band en druk op levertijden, maar ook in de planning voor het nieuwe seizoen. Teeltcontracten, inkoop van grondstoffen en het aanhouden van voorraden: alles hangt samen met wat er van het land komt. Als die basis wegvalt, moet de rest van de keten improviseren.
Kesbeke schetst hoe de problemen zich in stilte opbouwen. Augurken groeien snel, maar zijn ook kwetsbaar. Waar een paar warme nachten voor een groeispurt kunnen zorgen, doet een serie koude nachten het omgekeerde. De plant vertraagt, bloemen zetten minder goed vrucht en de vruchten die er wel zijn, blijven kleiner. Dat tikt aan in het aantal kilo’s per hectare en in de verdeling van maten, belangrijk omdat het inmaken en verpakken strak is afgestemd op sortering.
Koude nachten als spelbreker
Het klinkt eenvoudig, maar het effect is groot: zakt de nachttemperatuur, dan stopt de augurk in feite met groeien. In open teelten, zoals in Drenthe en in het klassieke augurkengebied Spreewald, heb je die nachten niet in de hand. Telers houden het weer nauwgezet bij en kunnen met rassenkeuze, zaaidata en teeltmaatregelen veel compenseren, maar aan een reeks kille nachten is weinig te doen. Daardoor is er in een paar weken tijd een gat ontstaan dat gedurende het seizoen nauwelijks nog te dichten is.
De timing van die dip is ongelukkig. De zomermaanden zijn traditiegetrouw de piek voor de oogst, wanneer fabrieken en inleglijnen op volle toeren draaien. Als dan de toevoer stokt, ontstaat druk op planning en capaciteit. Dat leidt tot langere werkdagen, uitwijk naar andere percelen en het schuiven met partijen die eigenlijk later aan de beurt zouden zijn. Het eindresultaat: minder uniforme kwaliteit en een kleinere totale opbrengst.
Drenthe en spreewald onder druk
Dat juist Drenthe en het Duitse spreewald worden genoemd, is veelzeggend. Beide regio’s hebben een reputatie voor augurken van goede kwaliteit, met telers die weten wat er nodig is voor een strak product. In spreewald is de augurk zelfs cultureel erfgoed; de streek staat erom bekend en leeft er deels van. Als het daar al moeilijk is om volumes te halen, dan weet de rest van de sector dat het menens is.
Voor een Nederlandse verwerker die regionaal wil inkopen, betekent dit minder keuze en minder speelruimte. Importeren kan soms uitkomst bieden, maar vraagt om andere rassen, andere smaakprofielen en een andere logistiek. Bovendien wil een merk dat inzet op herkomst en ambacht het liefst bij vertrouwde telers blijven. Dat vergroot de druk om uit de schaarse binnenlandse en Duitse oogst toch voldoende te halen.
Prijzen, tekorten en het veilsysteem
Wie al langer meeloopt in deze markt, weet dat schaarste zich snel vertaalt in prijzen. Kesbeke beschrijft in zijn boek Augurkenkoning hoe eerdere tekorten tot extreme prijsstijgingen leidden, mede doordat augurken destijds nog via een veiling werden verhandeld. Op zo’n moment werkt elk vat schaarste dubbel door: kopers bieden tegen elkaar op, terwijl verwerkers hun contracten moeten nakomen en de schappen gevuld willen houden. Voor een consument die de potten in de winkel ziet, voelt het dan alsof de prijs ineens onverklaarbaar de lucht in schiet.
Om die dynamiek uit te leggen, stuurde Kesbeke destijds een persbericht naar De Telegraaf. Niet als marketingstunt, zegt hij, maar als poging om transparant te zijn over kosten en keten. Het pakte opvallend goed uit: hij werd gevraagd als expert, kreeg gratis publiciteit en zette zo zijn merk neer als open en benaderbaar. Het illustreert hoe schaarste niet alleen economisch, maar ook communicatief effect heeft: bedrijven die helder blijven in lastige tijden, worden sneller vertrouwd als het beter gaat.
Een ondernemer met een verhaal
De huidige oogstproblemen raken ook aan het persoonlijke verhaal dat in Augurkenkoning wordt verteld. Auteur Marcel Langedijk schetst de weg van de ondernemer, met aandacht voor de familielijnen die door de fabriek lopen. Vooral de passages over de relatie met zijn vader komen binnen. Er waren botsingen, harde woorden en hoge verwachtingen, maar ook een diepe band. Volgens Kesbeke was zijn vader streng om hem weerbaar te maken. Uiteindelijk noemt hij hem zijn beste kameraad, iemand die hij nog elke dag mist. Dat inzicht geeft kleur aan de manier waarop hij nu leiding geeft, omgaat met tegenslag en probeert het bedrijf toekomstbestendig te houden.
Die menselijke laag is relevant op het moment dat de productie tegenvalt. Achter elk vat en elke pot schuilt vakmanschap, familiegeschiedenis en een netwerk van telers, transporteurs en inmakers. Een misoogst is dan geen abstract cijfer, maar een concrete uitdaging voor mensen die al jaren samen een product maken waarop ze trots zijn.
Wat betekent dit voor de consument
Voor liefhebbers van tafelzuren is het goed om rekening te houden met mogelijke schaarste van bepaalde varianten en maten, of met een prijs die tijdelijk hoger ligt. In winkels kan het betekenen dat sommige soorten sneller uitverkocht zijn of dat partijen minder homogeen zijn van formaat. Kwalitatief hoeft dat niet direct verlies te betekenen: smaak en beet hangen ook af van de verwerking en receptuur. Maar in een jaar als dit is het logisch dat producenten vaker moeten bijsturen om de gewenste kwaliteit te borgen.
Voor de sector is de vraag vooral hoe vaak dit soort weersomstandigheden zullen terugkeren. Extremen in temperatuur en neerslag lijken de laatste jaren frequenter. Telers experimenteren met rassen, plantdata en bodemmanagement om risico’s te spreiden. Verwerkers bouwen grotere veiligheidsvoorraden op of spreiden de inkoopregio’s. Toch blijft het een balans: hoe meer je spreidt, hoe groter de afstand tot de herkomst waar je merk om bekendstaat.
Vooruitblik en reactie
De oogst van dit jaar is niet meer te redden; wat resteert, is het maximale uit de beschikbare hectares halen en slim plannen in de fabriek. De echte winst valt te halen in de lessen voor volgend seizoen: nog strakker op de weerdata, nog scherpere afspraken met telers en misschien een iets bredere mix aan percelen om pieken en dalen af te vlakken. Tegelijk blijft het weer onvoorspelbaar en zullen consumenten en producenten samen moeten meebewegen wanneer de natuur bepaalt.
Kesbeke zelf klinkt strijdbaar, ondanks de slapeloze nachten. De boodschap is duidelijk: transparant blijven, kwaliteit bewaken en het gesprek aangaan met klanten over wat er wel en niet kan in een jaar met tegenwind. Daar hoort ook eerlijkheid bij over prijs en beschikbaarheid. En als de geschiedenis iets leert, is het dat vakmanschap en vertrouwen bedrijven door moeilijke seizoenen heen helpen.
Samengevat: een tegenvallende oogst in drenthe en spreewald zet de augurkenketen onder druk, met voelbare gevolgen van het land tot in het winkelschap. De aanpak van het bedrijf draait om openheid en vakmanschap, met oog voor mens en merk. De komende maanden zullen uitwijzen hoe de schaarste precies doorwerkt. Heb jij al lege schappen gezien of merk je prijsverschillen? Laat het weten via onze sociale media.
Bron: nporadio1.nl
