Een uitspraak van een vertegenwoordiger van de JOVD in het programma Café Kockelmann heeft een fel debat losgemaakt over de ideologische koers van de liberale jongerenbeweging en, breder, over de positie van de VVD in het huidige politieke landschap. Volgens de JOVD is een coalitie met GroenLinks-PvdA “net zo bespreekbaar” als samenwerking met JA21. De opmerking, gemotiveerd met het argument dat VVD-leider Mark Rutte in het verleden ook met de PvdA samenwerkte, stuitte direct op kritiek uit meer rechtse hoek en voedt de vraag hoe rekbaar het begrip ‘liberaal’ tegenwoordig nog is.
Wat er gezegd is
In de uitzending zei de JOVD-woordvoerder: “Het kan vanuit liberaal perspectief. Als Rutte kon samenwerken met de PvdA, waarom dan nu niet weer?” Daarmee verwees de jongerenorganisatie expliciet naar het pragmatische karakter van het Nederlandse coalitiestelsel en de eerdere VVD-PvdA-coalitie (Rutte II). Het signaal: de JOVD sluit vooraf geen partijen uit, zolang een liberaal beleidskader tot afspraken leidt.
Die opstelling leidde vrijwel direct tot debat. Voorstanders noemen het realistisch: in een versnipperd parlement is bereidheid tot samenwerking essentieel om stabiel bestuur te vormen. Critici noemen het juist een teken van ideologische verwatering: zij vrezen dat een ‘alles is bespreekbaar’-houding het liberale profiel vervaagt en de VVD op termijn ononderscheidbaar maakt van centrumlinkse partijen.
Historische context
De verwijzing naar Rutte II is logisch, maar ook beladen. De VVD regeerde van 2012 tot 2017 met de PvdA, in een periode die bekendstaat om omvangrijke bezuinigingen, hervormingen en afspraken over Europa. Voor sommige liberalen was het kabinet een noodzakelijke reactie op economische en budgettaire uitdagingen, voor anderen betekende het een koers die te weinig recht deed aan klassieke VVD-thema’s als lastenverlichting en beperking van de overheid. De evaluatie van Rutte II is daarmee verdeeld, en het verleden wordt nu opnieuw ingezet in de discussie over toekomstige coalitie-opties.
Reacties uit jongerenorganisaties
Het JOVD-standpunt staat niet op zichzelf: in dezelfde uitzending lieten jongerenafdelingen van andere partijen eveneens hun zorgen en voorkeuren horen, wat laat zien hoe de politieke breuklijnen onder jongeren steeds duidelijker worden afgetekend.
- De Jonge Democraten (D66) uitten zorgen over eventuele samenwerking van D66 met JA21. Hun vrees: zo’n stap zou de partij te ver naar rechts duwen en spanningen oproepen rond thema’s als migratie en rechtsstaat.
- DWARS (GroenLinks-PvdA) waarschuwde tegen deelname aan een overwegend rechts kabinet, uit angst dat progressieve speerpunten op klimaat, sociale gelijkheid en onderwijs onder druk komen te staan.
- Het CDJA (de jongeren van het CDA) pleitte voor een meerderheidskabinet. Tegenstanders bestempelen dat als een aanmoediging voor ‘kartelpolitiek’, terwijl voorstanders juist wijzen op stabiliteit en voorspelbaarheid.
Het gezamenlijke beeld: jongerenvleugels bewegen nadrukkelijk mee met de kernidentiteit van hun moederpartijen, maar zoeken ook naar eigen accenten in een politiek veld waarin compromissen de norm zijn.
Discussie over de koers van de vvd
De verklaring van de JOVD legt een dieperliggend debat binnen de VVD bloot: wat is anno nu de kern van het liberalisme? Voor de een is liberalisme primair een waardenkader rond vrijheid, verantwoordelijkheid en een beperkte, effectieve overheid, waaruit logische grenzen aan samenwerking voortvloeien. Voor de ander is liberalisme eveneens een pragmatische bestuursstijl: oplossingen zoeken over de grenzen van partijen heen, mits de liberale kern behouden blijft in het regeerakkoord.
Die spanning wordt versterkt door de politieke realiteit: met versnippering en sterke flanken is het samenstellen van meerderheden lastiger dan ooit. Daardoor klinkt bij sommige liberalen het geluid dat de VVD, en dus ook de JOVD, niet vooraf partijen moet uitsluiten, maar op inhoud en haalbaarheid moet beoordelen. Tegenstanders vrezen dat zo’n houding op termijn leidt tot identiteitsverlies en electorale erosie aan de rechterkant, waar partijen als JA21 en FVD zich profileren als scherpere alternatieven.
Ideologische breedte of verwatering
De JOVD verdedigt haar opstelling met de redenering dat je in een pluriform parlement vooruitgang boekt via onderhandeling. Critici werpen tegen dat ‘bespreekbaar’ te vaak ‘uitruilbaar’ wordt, en dat principiële liberale speerpunten — van lastenverlaging tot minder regeldruk — in coalities met centrumlinks onvoldoende prioriteit krijgen. Daarbij wordt ook gewezen op de aantrekkingskracht van uitgesprokener jongerenbewegingen aan de rechterzijde: wanneer onderscheid vervaagt, zoeken rechtse jongeren volgens critici naar scherpere profilering elders.
Tegelijkertijd geldt dat coalitievorming nu eenmaal vraagt om concessies, ongeacht de partners. Wie JA21 als realistischer partner ziet voor de VVD, wijst op overlap op thema’s als veiligheid en migratie. Wie GroenLinks-PvdA bespreekbaar acht, benadrukt dat grote transities — energie, woningbouw, arbeidsmarkt — soms brede meerderheden vergen om langjarig beleid stabiel te borgen.
Hoe realistisch zijn de opties
De praktische haalbaarheid van toekomstige coalities hangt af van zetelaantallen, inhoudelijke overlap en vertrouwen tussen partijen. In de praktijk blijken ideologische voorkeuren vaak te botsen met rekenkundige realiteit. Daardoor ontstaan hybride varianten: meerderheids- en minderheidsformaties, gedoogconstructies of akkoordpolitiek met wisselende meerderheden. Voor de JOVD past bespreekbaarheid van meerdere partners in die realiteit; tegenstanders achten juist een duidelijke voorkeursrichting noodzakelijk om kiezers helderheid te bieden.
Wat staat er op het spel
De discussie raakt aan meer dan alleen toekomstige formaties. Het gaat ook om de vraag hoe politieke partijen hun identiteit doorgeven aan nieuwe generaties. Jongerenorganisaties fungeren als kweekvijver voor ideeën en talent. Als zij primair pragmatisch redeneren, kan dat de bestuurlijke wendbaarheid vergroten. Als zij daarentegen het ideologische kompas explicieter stellen, kan dat het profiel scherper maken, maar ook coalitievorming bemoeilijken.
Voor de VVD is het evenwicht precair. Te veel nadruk op ontspanning richting links kan de partij rechts kwetsbaar maken; te veel nadruk op verscherping kan de vorming van meerderheden beperken. De JOVD beweegt in dat spanningsveld en legitimeert haar positie met historische precedenten en coalitielogica. Dat de uitspraak zoveel reacties oproept, laat vooral zien hoe gevoelig het vraagstuk is binnen de liberale familie.
Vooruitblik
Of de JOVD-lijn uitmondt in een concreet advies aan de VVD, hangt af van het verdere debat binnen de partij en de politieke verhoudingen na toekomstige verkiezingen of formatierondes. Duidelijk is wel dat jongerenorganisaties hun invloed laten gelden in het publieke gesprek over coalitievorming en partijprofielen. Voor nu blijft de kernvraag staan: verbreedt bespreekbaarheid het liberale speelveld, of verwatert het de liberale herkenbaarheid?
Kortom: de JOVD kiest voor openheid richting meerdere coalitiepartners en beroept zich op bestuurlijke pragmatiek, terwijl critici waarschuwen voor identiteitsverlies. Hoe die spanning wordt opgelost, zegt veel over de koers van de VVD én over de toekomstige contouren van het Nederlandse politieke midden. Wat vindt u: moet een liberale jongerenbeweging breed blijven praten of juist scherpe grenzen trekken? Laat het ons weten via onze sociale media.
Bron: dagelijksestandaard.nl
