Een grootse belofte met barsten
Wat ooit het toonbeeld was van vooruitgang en durf, is nu een bron van verwarring en spot. De veelbesproken belofte van Rob Jetten om tien nieuwe steden te bouwen, blijkt geen letterlijk plan, maar een “metafoor”.
Volgens oud-minister en D66-prominent Roger van Boxtel was de uitspraak van Jetten vooral bedoeld als een denkoefening — een symbolische oproep tot innovatie. Maar die uitleg valt slecht. Zowel binnen de partij als bij kiezers klinkt de verontwaardiging luid.
De droom van tien nieuwe steden
Tijdens de verkiezingscampagne wist Rob Jetten de aandacht te trekken met een groot plan: tien compleet nieuwe steden verspreid over Nederland. Hij sprak over toekomstvisie, over durf, over de noodzaak om ruimte te creëren in een land dat uit zijn voegen barst.
“Dit land heeft moed nodig,” zei hij in meerdere debatten. “Tien nieuwe steden zijn geen luxe, maar noodzaak.” Voor veel jongeren en starters klonk dat als muziek in de oren. Eindelijk een politicus die niet alleen over stenen sprak, maar over toekomst.
Een symbool, geen plan
Maar dat optimistische beeld brokkelde snel af. In een uitzending van *WNL op Zondag* liet Roger van Boxtel weten dat het plan “meer een metafoor” was dan een concreet beleidsvoorstel. “Wat Rob bedoelde,” zei hij, “is dat we vernieuwend moeten denken over volkshuisvesting.”
Die ene zin bleek funest. Kiezers voelden zich misleid. Want nergens in de campagne, noch in het verkiezingsprogramma, stond dat de tien steden symbolisch bedoeld waren. Integendeel: de belofte stond zwart op wit.
Letterlijk in het verkiezingsprogramma
In *Het kan wél*, het officiële verkiezingsprogramma van D66, wordt duidelijk gesteld dat de partij “tien nieuwe steden wil bouwen, bij voorkeur in de buurt van bestaande kernen en OV-knooppunten.” Er wordt zelfs gesproken over een mix van sociale huur, middenhuur en koopwoningen.
Dat klinkt niet als poëzie of beeldspraak, maar als beleid. Dat is ook precies waarom veel Nederlanders zich bedrogen voelen. “Je kunt niet eerst zeggen dat je huizen gaat bouwen, en daarna doen alsof het een metafoor was,” klinkt het op sociale media.
De storm op sociale media
Binnen enkele uren na de uitzending ging het los. Boze kiezers beschuldigden D66 van “politieke luchtfietserij”. De hashtag #metafoorstad werd trending. “Kan je in een metafoor wonen?” schreef iemand.
Die zin werd niet veel later herhaald door demissionair minister Mona Keijzer (BBB), die Jetten’s plan met één venijnige post fileerde: “Kan je in een metafoor wonen dan?” Haar opmerking kreeg duizenden likes en werd het symbool van de publieke woede.
Een belofte die pijnlijk contrasteert met de realiteit
De timing van deze verwarring kon nauwelijks slechter. Nederland kampt met een ongekende woningcrisis. Jongeren wonen noodgedwongen bij hun ouders, gezinnen bivakkeren in vakantieparken en ouderen vinden geen passende woning.
De belofte van Jetten bood even hoop, maar die blijkt nu hol. Het idee dat “tien steden” slechts bedoeld waren om een gedachte te illustreren, voelt voor velen als een klap in het gezicht.
Interne onrust bij D66
Binnen D66 zorgt de uitspraak van Van Boxtel voor nervositeit. Sommige leden proberen de schade te beperken: ze stellen dat het om “visionair taalgebruik” ging. Anderen vinden het ronduit gênant.
“Dit is precies waarom mensen ons niet meer geloven,” verzucht een anonieme fractiemedewerker volgens Haagse bronnen. “We moeten stoppen met symboliek en beginnen met resultaten.”
Jetten in het defensief
Rob Jetten zelf heeft vooralsnog niet inhoudelijk gereageerd. Toch is duidelijk dat de kwestie hem raakt. Achter de schermen klinkt irritatie over de timing en toon van Van Boxtel.
De D66-leider, die zich graag presenteert als eerlijk, transparant en optimistisch, ziet zijn zorgvuldig opgebouwde imago onder druk staan. In plaats van te praten over beleid, moet hij nu uitleggen wat hij “echt bedoelde”.
Een oud probleem voor D66
Voor veel kiezers bevestigt dit voorval een hardnekkig patroon: D66 zegt het één, maar doet het ander. Het gebeurde eerder met het leenstelsel, met migratie, met klimaatdoelen. Telkens worden beloftes later afgezwakt, genuanceerd of teruggedraaid.
Het gevolg is voorspelbaar: groeiend wantrouwen. Waar D66 ooit gold als partij van vernieuwing, zien velen nu vooral bestuurlijke afstandelijkheid.
De kloof met de kiezer
De woningnood is geen onderwerp voor metaforen. Het is een probleem dat dagelijks voelbaar is. Studenten slapen in tenten, starters wachten jarenlang, en huizenprijzen stijgen tot recordhoogte.
In dat licht klinkt de uitleg van Van Boxtel wereldvreemd. Symbolisch denken helpt niet als de huur iedere maand omhooggaat. De boodschap dat de tien steden “niet letterlijk” bedoeld waren, klinkt als een echo uit een politieke bubbel.
Politieke tegenstanders ruiken bloed
Niet alleen BBB, ook PVV en NSC sprongen direct bovenop het verhaal. PVV-Kamerleden noemden het “typisch D66: veel woorden, nul daden.” Caroline van der Plas sprak van “Haagse luchtfietserij op zijn best.” Pieter Omtzigt voegde eraan toe: “De woningmarkt heeft concrete plannen nodig, geen metaforen.”
Met zulke reacties wordt duidelijk dat Jetten’s geloofwaardigheid niet alleen bij kiezers, maar ook bij collega-politici wankelt.
De prijs van symboliek
Ironisch genoeg was het plan bedoeld als teken van daadkracht. “Tien nieuwe steden” moest laten zien dat D66 groter durfde te denken. Maar de onthulling dat het slechts om symboliek ging, heeft het tegenovergestelde effect bereikt: D66 oogt nu juist besluiteloos en wereldvreemd.
De partijtop probeert de schade te beperken, maar het vertrouwen lijkt opnieuw geschaad. Veel Nederlanders vragen zich af: waar kunnen we de volgende metafoor verwachten — bij het klimaat? Het onderwijs?
De realiteit laat zich niet wegdenken
Terwijl D66 praat over “vernieuwend denken”, lopen de cijfers onverbiddelijk op. De woningnood groeit, de bouw vertraagt, en meer mensen dan ooit hebben moeite een dak boven hun hoofd te vinden.
In talkshows wordt al openlijk gelachen over “de tiende stad van Jetten” — een fictieve plek waar alles mogelijk is, behalve wonen.
Van hoop naar ongeloof
Wat begon als een inspirerend verkiezingsverhaal, eindigt in een pijnlijk voorbeeld van hoe snel politieke dromen kunnen verkruimelen. De uitspraak van Van Boxtel heeft niet alleen het imago van D66 geschaad, maar ook dat van Jetten persoonlijk.
De man die verandering beloofde, wordt nu gezien als iemand die liever spreekt in symbolen dan in oplossingen.
Conclusie: woorden bouwen geen huizen
De metafoor van de tien steden is uitgegroeid tot het symbool van D66’s geloofwaardigheidsprobleem. Waar kiezers daden verwachten, krijgen ze beeldspraak.
De woningnood vraagt geen visie op papier, maar beton, bakstenen en beleid. En zolang D66 het verschil niet herkent tussen dromen en doen, zal het vertrouwen in Rob Jetten blijven afbrokkelen.
Nederlanders willen geen metaforen, maar een huis om in te wonen.
