Nieuwe regels aangekondigd: dit betekent het voor duizenden asielzoekers
Vanaf juni volgend jaar verandert er veel voor asielzoekers in Nederland. Demissionair minister Mariëlle Paul (Sociale Zaken, VVD) heeft nieuwe regels aangekondigd die zowel kansen als beperkingen met zich meebrengen.
Wie volgens de overheid een reële kans maakt om te mogen blijven, mag sneller aan het werk. Maar asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen’ worden juist volledig uitgesloten van de arbeidsmarkt. De maatregel maakt deel uit van een bredere herziening van het Europese migratiebeleid en roept nu al discussie op.
Sneller aan het werk voor kansrijke asielzoekers
Tot nu toe mochten asielzoekers pas na zes maanden aan de slag. Die wachttijd wordt met de nieuwe regeling gehalveerd naar drie maanden. Volgens minister Paul is dat nodig om mensen die waarschijnlijk in Nederland mogen blijven sneller te laten integreren.
“Wie een grote kans heeft om te mogen blijven, moet zo snel mogelijk meedoen,” zei ze bij de aankondiging. “Werk zorgt voor zelfstandigheid en draagt bij aan onze samenleving en economie.”
Het kabinet wil voorkomen dat asielzoekers maandenlang in opvanglocaties verblijven zonder perspectief. Werk biedt structuur, inkomen en een gevoel van waardigheid. Ook bedrijven met personeelstekorten – in sectoren als logistiek, landbouw en zorg – kunnen profiteren van extra arbeidskrachten.
Verbod op werk voor mensen uit ‘veilige landen’
Voor een andere groep pakt de nieuwe regeling juist ongunstig uit. Asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen’ mogen voortaan helemaal niet meer werken zolang hun procedure loopt.
Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen uit Marokko, Algerije, Georgië en een aantal West-Afrikaanse staten die op de officiële lijst van veilige landen staan.
Volgens minister Paul is die maatregel nodig om misbruik van het asielsysteem te voorkomen. “Wie hier niet mag blijven, mag ook niet werken,” zei ze. “Dat is de basis van een eerlijk en duidelijk migratiebeleid.”
Het kabinet hoopt dat de strengere lijn voorkomt dat mensen uit veilige landen puur naar Nederland komen om tijdelijk te werken of gebruik te maken van sociale voorzieningen. Ook asielzoekers die overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen, komen niet meer in aanmerking voor een werkvergunning.
Onderdeel van het Europese Migratiepact
De aanpassingen maken deel uit van het bredere Europese Migratiepact, dat in 2026 in werking treedt. Dit pakket maatregelen moet de instroom van asielzoekers in de EU beter reguleren. Landen krijgen meer mogelijkheden om te sturen op herkomst en gedrag, terwijl de opvang eerlijker verdeeld wordt over lidstaten.
Voor Nederland betekent dat snellere asielprocedures en strengere regels voor mensen met weinig kans op verblijf. Tegelijk wil de overheid kansrijke vluchtelingen eerder laten werken en taalles volgen, om integratie te versnellen. De invoering van de nieuwe regels staat gepland voor 12 juni 2026.
Einde aan de omstreden 24-wekenregel
Een belangrijk onderdeel van het nieuwe beleid is de officiële afschaffing van de zogeheten 24-wekenregel. Tot voor kort mochten asielzoekers in Nederland maximaal 24 weken per jaar werken, ook als hun procedure langer duurde.
Die beperking werd in 2023 door de Raad van State onwettig verklaard, omdat de regel in strijd was met Europese wetgeving. Sinds die uitspraak mochten asielzoekers in de praktijk al vaker werken, maar nu wordt die aanpassing ook officieel in de wet vastgelegd.
De gevolgen zijn groot: het aantal asielzoekers met een werkvergunning steeg van zo’n zeshonderd in 2022 naar ruim zestienduizend in de eerste acht maanden van 2025. Volgens het ministerie van Sociale Zaken is dat positief – werk bevordert integratie en vermindert de afhankelijkheid van uitkeringen.
Politieke spanningen binnen de VVD
Toch ligt de kwestie politiek gevoelig, vooral binnen de VVD. Sommige partijleden vrezen dat een ruimere toegang tot de arbeidsmarkt de kosten voor opvang en sociale voorzieningen juist verhoogt.
Critici binnen de partij waarschuwen ook voor een mogelijke “aanzuigende werking”: dat migranten sneller kiezen voor Nederland als ze hier direct kunnen werken. Minister Paul benadrukt echter dat haar beleid juist streng maar realistisch is. “We moeten onderscheid maken tussen mensen die hier kansloos zijn en mensen die willen bijdragen. Dat is eerlijker voor iedereen.”
Binnen de coalitie is het beleid met gemengde gevoelens ontvangen. Liberale partijen steunen de versoepeling voor kansrijke asielzoekers, terwijl rechtse fracties vooral tevreden zijn met het verbod voor mensen uit veilige landen.
Werkgevers reageren verdeeld
Werkgeversorganisaties reageren overwegend positief op de mogelijkheid om asielzoekers sneller aan te nemen. In veel sectoren is er een chronisch tekort aan personeel, vooral in de land- en tuinbouw, de zorg en de logistiek.
Toch blijven er praktische obstakels. Werkvergunningen aanvragen is tijdrovend, en taalbarrières vormen nog altijd een uitdaging. “Het is een stap in de goede richting, maar zonder duidelijke procedures en begeleiding blijft het lastig,” zegt een woordvoerder van VNO-NCW.
Tegelijk vrezen sommige ondernemers oneerlijke concurrentie, vooral in sectoren met lage lonen. Zij zijn bang dat bedrijven asielzoekers zullen inzetten om loonkosten te drukken.
Kritiek van hulporganisaties
Hulporganisaties reageren kritisch op het pakket maatregelen. VluchtelingenWerk Nederland noemt het “zorgwekkend” dat mensen uit veilige landen worden uitgesloten van werk, nog voordat hun asielverzoek is beoordeeld.
“Iedereen moet dezelfde kans krijgen om zich nuttig te maken,” stelt de organisatie. Ook het Rode Kruis waarschuwt dat het verbod kan leiden tot meer verveling en spanningen in asielzoekerscentra. Zonder werk zouden sommige bewoners zich nutteloos kunnen voelen, wat kan leiden tot frustratie of incidenten.
Uitvoering in de praktijk
De uitvoering van het beleid ligt straks vooral bij het COA, gemeenten en werkgevers. Gemeenten moeten beoordelen welke asielzoekers in aanmerking komen voor werk en zorgen voor taal- en integratietrajecten.
Volgens verschillende gemeenten is het beleid ambitieus, maar uitvoerbaar. “We zien dat mensen die werken sneller integreren en minder afhankelijk zijn van hulp,” zegt een woordvoerder van de gemeente Zwolle, waar al veel asielzoekers via lokale bedrijven aan de slag zijn gegaan.
Een nieuw hoofdstuk in het migratiebeleid
Met de nieuwe regels zet Nederland een duidelijke stap richting het scheiden van kansrijke en kansarme asielzoekers. Waar de één sneller mag werken en integreren, wordt de ander juist volledig buitengesloten van de arbeidsmarkt.
Voorstanders zien het als een eerlijker systeem dat de nadruk legt op mensen met perspectief. Tegenstanders vrezen dat het beleid polariseert en de kloof tussen groepen vergroot.
Hoe effectief de aanpak zal zijn, moet de komende jaren blijken. Eén ding is zeker: de discussie over wie mag meedoen – en wie niet – zal nog lang niet verstommen.
Bron: Trendyvandaag
