Meteorologen noemen de razendsnelle toename van kracht uitzonderlijk, maar niet geheel onverwacht. De zeetemperatuur ligt momenteel rond de 30 graden — aanzienlijk hoger dan normaal — en dat warme water fungeert als pure brandstof voor orkanen. “Melissa heeft letterlijk alles wat ze nodig heeft om te groeien,” aldus een meteoroloog van Buienradar. “De combinatie van warm water, lage windschering en vochtige lucht is dodelijk effectief.”
Gevaarlijke koers richting Jamaica
Volgens de laatste berekeningen van het National Hurricane Center (NHC) beweegt Melissa zich rechtstreeks richting Jamaica. De verwachting is dat het oog van de orkaan het eiland maandagmiddag zal passeren, precies over de dichtbevolkte zuidelijke kustlijn. Dat maakt de situatie bijzonder zorgwekkend: de hoofdstad Kingston en omliggende kustgemeenten liggen laag en zijn extreem kwetsbaar voor stormvloeden en modderstromen.
Het zou de zwaarste orkaan in 37 jaar kunnen worden die het land treft. De laatste grote storm van vergelijkbare kracht was orkaan Gilbert in 1988, die destijds honderden levens eiste en enorme schade aanrichtte aan infrastructuur en landbouw. “Als Melissa die koers aanhoudt, kunnen de gevolgen zelfs erger zijn dan bij Gilbert,” waarschuwt het Jamaicaanse Meteorologische Instituut. “We hebben te maken met een storm van historische proporties.”
‘Het water komt van alle kanten’
De grootste zorg op dit moment is niet alleen de wind, maar vooral de regenval. Meteorologen spreken van “catastrofale neerslag” die Jamaica in de komende dagen zal treffen. Het NHC verwacht in het zuidoosten van het eiland tussen de 500 en 750 millimeter regen, met uitschieters tot wel 1000 millimeter in de bergachtige gebieden van Portland en St. Thomas. Ter vergelijking: in Nederland valt er gemiddeld 800 millimeter regen in een heel jaar.
Het bergachtige landschap van Jamaica maakt de situatie nog gevaarlijker. Wanneer vochtige lucht tegen de bergen botst, wordt deze omhoog geduwd, waardoor er nog meer regen ontstaat. “Het water komt van alle kanten,” legt weerman David Grant uit. “Er is niet alleen sprake van overstromingen, maar ook van aardverschuivingen die hele dorpen kunnen wegvagen.”
Evacuaties: ‘Veel gemeenschappen zullen dit niet overleven’
De Jamaicaanse regering heeft inmiddels de noodtoestand uitgeroepen in meerdere regio’s. Premier Andrew Holness kondigde zaterdagavond een verplicht evacuatiebevel af voor Port Royal, delen van Kingston en zes andere kwetsbare kustgebieden. “De veiligheid van onze burgers gaat boven alles,” verklaarde Holness. “Mensen moeten hun huizen verlaten voordat het te laat is.”
Minister van Lokale Zaken Desmond McKenzie gaf een sombere waarschuwing: “Veel van deze gemeenschappen zullen deze overstromingen niet overleven. Kingston ligt extreem laag, en zelfs gebieden die nooit eerder wateroverlast hebben gehad, lopen nu groot risico.”
In totaal zijn er bijna 900 opvangcentra geopend verspreid over het eiland, waar duizenden mensen inmiddels hun toevlucht hebben gezocht. Kerken, scholen en sporthallen worden gebruikt als noodschuilplaatsen, maar de capaciteit is beperkt. Lokale media melden dat sommige centra nu al overvol zijn.
Voorbereidingen op het ergste
In de straten van Kingston en Montego Bay is de spanning voelbaar. Bewoners slaan massaal voedsel, water en brandstof in. Winkels zijn afgesloten met houten platen, daken worden verzwaard met zandzakken en boten in de haven worden naar veiliger wateren gebracht. De regering heeft het leger ingezet om te helpen bij evacuaties en om plunderingen te voorkomen.
Ondertussen proberen vrijwilligers en hulporganisaties mensen te overtuigen om hun huizen te verlaten. “Sommigen willen niet weg, omdat ze bang zijn hun eigendommen te verliezen,” vertelt een hulpverlener. “Maar ze beseffen niet dat blijven gevaarlijker is. De wind kan daken wegblazen en wegen worden onbegaanbaar door het water.”
Internationale hulp onderweg
De Verenigde Naties en meerdere buurlanden hebben inmiddels hulp aangeboden. Vanuit de Verenigde Staten en Mexico vertrekken schepen met noodvoorraden, generatoren en medische hulpmiddelen richting het Caribisch gebied. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een noodteam klaarstaan om te helpen bij mogelijke epidemieën na de storm, mocht het drinkwater besmet raken.
Volgens de Jamaicaanse minister van Volksgezondheid zijn er mobiele klinieken ingericht om gewonden op te vangen en medicijnen te distribueren. “Ons grootste risico na de storm is niet alleen fysieke schade, maar ook infectieziekten die zich snel kunnen verspreiden door stilstaand water.”
Klimaatverandering als stille kracht achter de ramp
Experts wijzen erop dat orkaan Melissa niet op zichzelf staat. Het Caribisch gebied wordt de laatste jaren steeds vaker getroffen door krachtige orkanen. Volgens klimaatwetenschappers is dat een direct gevolg van de opwarming van de aarde. “De oceanen worden warmer, en dat maakt orkanen heviger,” legt klimatoloog professor Elaine Douglas uit. “We kunnen niet langer doen alsof dit toevallig is. De realiteit is dat elke graad opwarming duizenden levens kan kosten.”
Ook de timing van orkaan Melissa is ongebruikelijk. Normaal gesproken neemt de orkaanactiviteit tegen eind oktober af, maar door de aanhoudende warmte van het zeewater lijkt het seizoen dit jaar langer aan te houden. “Het orkaanseizoen eindigt officieel op 30 november,” zegt Douglas. “Maar Melissa laat zien dat de natuur zich niet aan kalenders houdt.”
De komende 24 uur worden beslissend
In Jamaica hopen velen nog dat Melissa op het laatste moment afzwakt of afbuigt, maar meteorologen achten die kans klein. De storm is stabiel, compact en krachtig. “De komende 24 uur zijn cruciaal,” aldus Buienradar. “Wie zich nu nog niet in veiligheid heeft gebracht, moet dat onmiddellijk doen.”
De Jamaicaanse overheid roept alle inwoners op om de officiële kanalen te volgen, noodnummers bij de hand te houden en om niet de straat op te gaan zodra de wind toeneemt. “Blijf binnen, blijf kalm en blijf alert,” is de dringende boodschap.
Ondanks de angst en spanning blijven veel Jamaicanen hoopvol. Op sociale media delen mensen bemoedigende berichten met de hashtag #PrayForJamaica. “We hebben al zoveel doorstaan,” schrijft een inwoner uit Kingston. “We zullen dit ook overleven.”
Bronnen: RTL Nieuws, Buienradar, NHC, Jamaica Meteorological Service, WHO
