Het is zoverzover: Nederland gaat opnieuw naar de stembus. De spanning stijgt, de campagnes draaien overuren en in de wandelgangen van Den Haag gonst het van de geruchten. Want wat ooit een strijd tussen twee partijen leek, is inmiddels een vierkamp geworden waarin de kaarten elk uur lijken te worden herschikt.
In cafés, huiskamers en talkshows wordt druk gespeculeerd: wie gaat er met de winst vandoor? En nog belangrijker — wat zeggen al die peilingen nou eigenlijk? Want tussen Ipsos, Maurice de Hond en de gloednieuwe ‘Regiopeiling Nederland 2025’ lopen de verschillen opvallend ver uiteen.
Een land in campagnemodus
De afgelopen weken waren er nauwelijks momenten zónder partijleiders op televisie. Van werkbezoeken tot debatten, van bakfietsfoto’s tot felgekleurde truien in talkshows — niemand liet zich onbetuigd. Het electoraat lijkt echter meer dan ooit versnipperd. De ene peiling noemt D66 als rijzende ster, de andere zet de PVV torenhoog bovenaan.
Volgens de laatste cijfers van onderzoeksbureau Ipsos I&O zakte de PVV van 29 naar 26 zetels. Ook het CDA moest inleveren: van 25 naar 20. Opvallend genoeg lijkt Rob Jetten met D66 juist een flinke sprong te maken en tikt hij inmiddels de 22 zetels aan.
Voor veel kiezers roept dat vragen op. Hoe kan een partij die in eerdere peilingen op verlies stond, ineens weer meedoen in de top? En waarom lopen de cijfers zo uiteen tussen de verschillende bureaus?
Peilingen of poker?
Peilingen zijn een raar fenomeen. Ze worden gepresenteerd als harde cijfers, maar zijn in werkelijkheid niet meer dan momentopnames. Een snapshot van hoe een klein deel van de bevolking zich op dat precieze moment voelt. Of dat representatief is voor het hele land, blijft vaak gissen.
Bovendien worden peilingen steeds vaker beïnvloed door timing en mediastorm. Een goed optreden in een talkshow kan zomaar twee zetels schelen. Een misstap in een interview — of een viral moment op sociale media — kan het omgekeerde doen.
Wat het nog ingewikkelder maakt: er zijn talloze bureaus die allemaal hun eigen methodes gebruiken. EenVandaag heeft zijn eigen panel, Maurice de Hond werkt met vaste online respondenten, en Ipsos combineert telefonische en digitale enquêtes. En dan is er nu nog een nieuwkomer op het toneel: de Regiopeiling Nederland 2025.
Een nieuwe speler: de Regiopeiling
De Regiopeiling werd deze week plotseling gedeeld op sociale media — zonder grote persconferentie, maar met een opvallend resultaat. Volgens deze meting zou Geert Wilders niet op 26, maar op maar liefst 44 zetels staan. Een monsterzege die de rest van het politieke veld op grote achterstand zet.
Volgens de Regiopeiling volgt GroenLinks-PvdA op ruime afstand met 19 zetels. Opmerkelijk: ook Forum voor Democratie zou volgens deze peiling evenveel zetels halen — eveneens 19. Daarmee is de partij van Thierry Baudet ineens weer springlevend, terwijl die in andere peilingen amper nog in de dubbele cijfers voorkomt.
Het CDA noteert 18 zetels, de VVD 13, JA21 12 en D66 blijft steken op slechts 10. Een dramatisch verschil met de meting van Ipsos, waarin D66 juist opklimt richting de 22 zetels.
Hoe komt de Regiopeiling aan zijn cijfers?
Volgens de begeleidende tekst is de Regiopeiling Nederland 2025 “een indicatieve momentopname onder inwoners uit alle twaalf provincies”. De onderzoekers combineerden straatinterviews, telefonische gesprekken en online reacties.
Het klinkt breed, maar er wordt meteen een kanttekening geplaatst: de peiling is niet wetenschappelijk opgezet. “De resultaten geven een realistisch signaal vanuit de samenleving,” aldus de toelichting, “maar moeten worden gezien als een indicatie, niet als exacte voorspelling.”
Dat maakt het lastig om de cijfers één op één te vergelijken met de gevestigde bureaus. Toch lijkt de peiling iets te raken bij een groeiende groep Nederlanders die zich niet meer herkent in de traditionele onderzoeksmodellen. Zij vinden dat de ‘oude peilers’ te veel uitgaan van vaste panels en stedelijke respondenten, terwijl de stem van ‘de regio’ ondervertegenwoordigd blijft.
De kloof tussen stad en regio
En daar lijkt de Regiopeiling slim op in te spelen. Want juist in de kleinere steden en dorpen is het geluid anders. Daar zijn thema’s als koopkracht, migratie en veiligheid vaak dominanter aanwezig dan klimaat of diversiteit.
Een inwoner uit Drenthe denkt nu eenmaal anders over stikstof dan iemand uit de Randstad. En een Brabander met een agrarisch bedrijf voelt zich minder aangesproken door de stedelijke toon van partijen als D66 en GroenLinks.
Het is dus niet zo gek dat een peiling die expliciet in die regio’s rondvraagt, op een heel andere uitslag uitkomt. Het verklaart in elk geval waarom de PVV, Forum en JA21 daar zoveel beter scoren.
Wilders op stoom
Voor Geert Wilders is het nieuws een opsteker van formaat. Zijn partij wordt al jaren door de traditionele peilers lager ingeschat dan de daadwerkelijke uitslag, en de Regiopeiling lijkt dat beeld te bevestigen. Binnen zijn achterban klinkt dan ook meteen: “Zie je wel, ze onderschatten ons wéér.”
In campagnetaal vertaald: Wilders krijgt wind in de rug, terwijl andere partijen juist zenuwachtig naar de cijfers kijken. Want mocht dit beeld ook maar gedeeltelijk kloppen, dan staat Nederland aan de vooravond van een politieke aardverschuiving.
Een land vol twijfel
Wat deze verkiezingen extra onvoorspelbaar maakt, is de hoeveelheid zwevende kiezers. Volgens recente schattingen weet zo’n 40 procent van de Nederlanders nog niet op wie ze morgen gaan stemmen. Dat betekent dat alles — écht alles — nog kan gebeuren.
Een slip of the tongue in een debat, een virale video op TikTok of een lastminute-uitschuiver op sociale media kan het verschil maken tussen winst en verlies. En in een politiek landschap waar partijen elkaar op drie zetels verschil volgen, is dat funest of goud waard.
De grote vraag
Wat blijft hangen is een gevoel van verwarring. Wie moet je nu geloven — Ipsos met zijn wetenschappelijke panel, of de Regiopeiling die claimt het echte geluid van Nederland te laten horen?
Misschien is de waarheid een mix van beide. Want uiteindelijk, hoe mooi of dramatisch de cijfers ook zijn, het echte oordeel valt pas morgen in het stemhokje. Daar, tussen potlood en papier, beslist Nederland zélf wie er de komende jaren het land mag leiden.
