De Ipsos I&O-peiling van 29 september, uitgevoerd in samenwerking met het programma Pauw & de Wit, laat zien dat de PVV onder leiding van Geert Wilders opnieuw de grootste partij van Nederland blijft.
Met 31 zetels voert de partij de lijst overtuigend aan. Hoewel het er één minder is dan in de vorige peiling, staat de PVV nog altijd ruimschoots bovenaan. De achterban blijft trouw en de belangrijkste thema’s – migratie en veiligheid – zorgen voor een stevige basis.
Dat er slechts één zetel verschil is met de meting van twee weken eerder, laat zien dat de PVV een stabiele positie inneemt. Kiezers die waarde hechten aan een harde lijn op migratie en een duidelijke toon in het politieke debat, blijven zich verbonden voelen met Wilders.
De partij heeft zich de afgelopen maanden weten te profileren als dé oppositiemacht in de Tweede Kamer. Daarmee wordt duidelijk dat er voorlopig geen andere partij in staat lijkt om de PVV van de troon te stoten.
CDA klimt naar tweede plaats en verrast
Een opvallende beweging in de peiling is de groei van het CDA. Met 25 zetels staat de partij nu stevig op de tweede plaats. Het is een opmerkelijke wending voor een partij die de afgelopen jaren vooral bekendstond om electorale verliezen en interne verdeeldheid. De christendemocraten weten zich opnieuw te positioneren als betrouwbare bestuurderspartij.
Het succes kan worden toegeschreven aan de nadruk op stabiliteit, verbondenheid met de regio’s en traditionele waarden. In een tijd waarin veel kiezers verlangen naar rust en betrouwbaarheid, spreekt deze koers aan. De winst laat zien dat het CDA, ondanks eerdere twijfels over de toekomst van de partij, nog altijd een grote rol speelt in het Nederlandse politieke landschap. Voor kiezers die zekerheid en ervaring waarderen, wordt het CDA opnieuw een logische optie.
GroenLinks-PvdA blijft stabiel in de middenmoot
De gezamenlijke fractie van GroenLinks en de Partij van de Arbeid handhaaft in de peiling 23 zetels. Dit betekent dat de fusiepartij geen verlies lijdt, maar ook geen nieuwe winst boekt. De samenwerking tussen de twee linkse partijen heeft geleid tot een vaste basis, maar de echte doorbraak blijft vooralsnog uit.
Voor de achterban lijkt de fusie inmiddels een gegeven. Ondanks maatschappelijke onrust, discussies over klimaat en de recente protesten weet de partij haar positie te behouden. Het ontbreken van groei kan erop wijzen dat de partij moeite heeft om zich te onderscheiden van andere spelers en extra kiezers aan te trekken. Toch blijft GL-PvdA een belangrijke kracht in de linkse oppositie, met een solide plek in de top drie van de Nederlandse politiek.
D66 als enige duidelijke stijger
Tussen de partijen die grotendeels stabiel blijven, springt D66 eruit met winst. De partij stijgt van 13 naar 15 zetels en boekt daarmee als enige een duidelijke vooruitgang. Voor D66 is dit een belangrijk signaal dat er opnieuw vertrouwen is vanuit een deel van het electoraat.
De winst kan worden verklaard door de nadruk op onderwijs, klimaat en innovatie. Thema’s die, juist in een tijd van onzekerheid, weer meer aandacht krijgen. Daarnaast lijkt D66 opnieuw aantrekkelijk te worden voor zwevende kiezers die op zoek zijn naar een progressief alternatief. De stijging van twee zetels geeft de partij nieuw perspectief en laat zien dat het mogelijk is om uit een neerwaartse spiraal te breken.
Kleine partijen tussen winst en verlies
Bij de kleinere partijen is een gemengd beeld te zien. JA21 levert één zetel in en komt op 11. De BoerBurgerBeweging stijgt licht naar 5, waarmee Caroline van der Plas haar aanhang weet te versterken. De SP daarentegen verliest twee zetels en zakt naar 4, een duidelijke terugval die de neerwaartse trend bevestigt.
Andere partijen blijven grotendeels stabiel. Partij voor de Dieren, DENK, Volt en Forum voor Democratie houden hun posities rond de 4 zetels. De ChristenUnie verliest er één en staat nu op 2, terwijl de SGP op 3 blijft staan. 50PLUS handhaaft zijn enkele zetel, maar Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt komt opnieuw niet in de peiling voor. Dit laat zien dat er binnen het politieke midden en aan de randen slechts beperkte verschuivingen plaatsvinden.
Impact van geweld in Den Haag blijft uit
Op 20 september vond een gewelddadige demonstratie plaats in Den Haag. Van tevoren was er veel speculatie over de mogelijke gevolgen voor de politieke verhoudingen. Toch laat de peiling zien dat deze gebeurtenissen nauwelijks invloed hebben gehad op het stemgedrag. De meeste partijen behouden hun zetels, en de verschuivingen die zichtbaar zijn, lijken niet direct verband te houden met dit incident.
Dat kiezers hun voorkeuren grotendeels behouden ondanks onrust, geeft aan dat de grotere thema’s zwaarder wegen. Migratie, economie, klimaat en onderwijs blijken bepalender te zijn voor politieke keuzes dan incidenten op straat. Wel blijft er discussie over de vraag welke gevolgen geweld bij demonstraties heeft voor de democratie. Hoewel de electorale impact ontbreekt, groeit de bezorgdheid over het publieke debat en de veiligheid van het politieke proces.
Analyse: stabiel maar niet zonder spanning
De peiling van eind september toont vooral rust in de electorale verhoudingen. De PVV staat onbetwist bovenaan, gevolgd door het CDA en GL-PvdA. D66 is de enige partij die echt weet te stijgen en laat zien dat er nog altijd ruimte is voor verschuivingen. Voor de kleinere partijen blijft het een uitdaging om zich te onderscheiden en relevant te blijven in een speelveld dat wordt gedomineerd door de grotere blokken.
Toch betekent stabiliteit niet dat het politieke landschap stil blijft staan. Onder de oppervlakte spelen maatschappelijke debatten die ieder moment nieuwe verschuivingen kunnen veroorzaken. Discussies over klimaatbeleid, migratie, economische zekerheid en internationale spanningen hebben de potentie om het electoraat te bewegen. De huidige cijfers geven een beeld van standvastigheid, maar politiek is altijd in beweging.
Vooruitblik: blijft de rust behouden?
De vraag is hoe lang deze electorale rust standhoudt. Nieuwe beleidsvoorstellen, maatschappelijke protesten en onverwachte gebeurtenissen kunnen in korte tijd veel veranderen. Partijen die erin slagen een duidelijke koers neer te zetten, kunnen profiteren van deze dynamiek. Het CDA en D66 laten zien dat herstel en groei mogelijk zijn, terwijl de PVV vooralsnog onaantastbaar blijft.
Wat deze peiling vooral duidelijk maakt, is dat kiezers in onzekere tijden vasthouden aan partijen die herkenbaar en voorspelbaar zijn. De komende maanden zullen uitwijzen of dit vertrouwen blijft of dat er alsnog verrassingen volgen. Voor nu lijkt de electorale rust nog niet doorbroken, maar dat kan snel veranderen.
De cijfers geven stof tot nadenken en bieden ruimte voor discussie. Wat vind jij van de huidige politieke verhoudingen? Deel je mening en praat mee via onze Facebookpagina.
