Een nieuwe studie van het Universitair Ziekenhuis Gent werpt een ander licht op de werking van het AstraZeneca-vaccin. Hoewel het al geruime tijd wordt ingezet tegen COVID-19, blijkt nu dat het vaccin minder goed beschermt op de plek waar het virus het vaakst het lichaam binnendringt: de neus.
Juist daar speelt zich het eerste verdedigingsfront af. Wetenschappers ontdekten dat de productie van antistoffen in dit gebied aanzienlijk lager ligt dan bij andere vaccins, zoals Pfizer. Dat roept vragen op over de effectiviteit van AstraZeneca in het tegengaan van besmetting en verspreiding.
Antistoffen in de neus zijn van groot belang, omdat het coronavirus zich via die route aan cellen hecht met behulp van zijn spike-eiwitten. Als deze hechting wordt geblokkeerd, krijgt het virus weinig kans zich verder te verspreiden.
Volgens professor Philippe Gevaert van het UZ Gent kunnen neus-antistoffen zo de infectieketen in een vroeg stadium doorbreken. Juist deze verdediging lijkt bij het AstraZeneca-vaccin minder krachtig aanwezig dan gewenst.
De cijfers uit het onderzoek spreken boekdelen. Bij mensen die gevaccineerd zijn met Pfizer, werd bij 96 procent antistoffen in de neus aangetroffen.
Bij AstraZeneca bleef dat steken op slechts 59 procent. Dat verschil is niet alleen wetenschappelijk van belang, maar heeft ook directe gevolgen voor de kans op besmetting en het onbewust doorgeven van het virus. Pfizer laat zich in deze studie duidelijk van zijn sterkste kant zien als het gaat om bescherming in de bovenste luchtwegen.
Niet alleen de aanwezigheid van antistoffen werd onderzocht, maar ook hun effectiviteit. En opnieuw scoorde Pfizer beter. De antistoffen die het lichaam aanmaakt na een Pfizer-prik zijn krachtiger in het neutraliseren van het spike-eiwit van het virus.
Daardoor wordt het virus sneller uitgeschakeld voordat het zich verder kan nestelen. Dat maakt dit vaccin bijzonder waardevol voor het voorkomen van verspreiding.
Een opvallend resultaat was dat mensen die eerder al COVID-19 hadden doorgemaakt, niet meer of sterkere neus-antistoffen hadden.
Het lijkt er dus op dat de keuze van het vaccin doorslaggevend is in deze specifieke bescherming. De studie bevestigt daarmee opnieuw het verschil tussen vaccins, niet alleen in opbouw maar ook in werking en resultaat op cruciale plekken in het lichaam.
Deze bevindingen zijn belangrijk voor mensen die veel sociaal contact hebben of in de zorg werken. Minder sterke bescherming in de neus betekent namelijk dat men het virus toch nog kan overdragen, ook zonder zelf ernstig ziek te worden.
Dat maakt dit onderzoek meer dan alleen theoretisch relevant. Het werpt een nieuw licht op hoe besmettingen kunnen blijven plaatsvinden, zelfs onder gevaccineerde personen.
Toch is het belangrijk om te benadrukken dat het AstraZeneca-vaccin nog steeds bescherming biedt tegen ernstige klachten. Dat blijft de kern van vaccinatie.
Maar het onderzoek onderstreept dat er nog veel te leren valt over hoe vaccins precies werken, met name bij de eerste barrières tegen het virus. Volgens professor Gevaert verdient dit onderwerp meer aandacht in toekomstige studies.
De neus wordt vaak vergeten in vaccinonderzoek, terwijl het juist een cruciale rol speelt in het stoppen van infecties bij de poort. Daarom roepen de onderzoekers op tot verder onderzoek naar de werking van vaccins op deze specifieke plek. Alleen met die kennis kunnen nieuwe vaccins nog beter inspelen op het voorkomen van besmettingen.
Voor wie AstraZeneca kreeg, is het geen reden tot paniek, maar wel tot bewustzijn. De bescherming tegen zware ziekte is nog steeds aanwezig, maar voorzichtigheid blijft geboden – vooral bij contact met kwetsbaren. In sommige gevallen kan het raadzaam zijn met een arts te overleggen over een extra prik met een ander type vaccin.
Veel landen bieden inmiddels boosters aan met mRNA-vaccins zoals Pfizer of Moderna. Deze kunnen volgens onderzoekers een krachtigere afweer opwekken in de neus. Dat verlaagt mogelijk niet alleen de kans op besmetting, maar ook op het onbedoeld doorgeven van het virus aan anderen. Het zijn dit soort inzichten die kunnen helpen bij toekomstige keuzes rondom vaccinatie.
De studie van UZ Gent laat zien dat vaccins niet allemaal op dezelfde manier werken. Vooral de mate van bescherming in de neus is een factor die niet genegeerd mag worden. Pfizer komt in deze analyse naar voren als effectiever dan AstraZeneca bij het opbouwen van een afweer waar het virus binnenkomt. Het verschil is aanzienlijk en relevant voor zowel individuen als de volksgezondheid.
Blijf dus alert op nieuwe informatie, zeker wanneer het gaat over de werking van vaccins. Elk vaccin heeft sterke en zwakkere punten. Het is belangrijk om te weten waar jouw vaccin je beschermt – en waar misschien minder. Zo blijft iedereen beter voorbereid en kunnen beslissingen gebaseerd zijn op de nieuwste inzichten.
Wat denk jij van deze uitkomsten? Deel je mening en ga in gesprek met anderen op onze Facebookpagina. Samen houden we elkaar scherp.
