De politieke strijd om de rijksfinanciën laait opnieuw op nu de roep klinkt om nog eens 2 miljard euro extra voor steun aan Oekraïne, terwijl in Nederland tienduizenden kwetsbare ouderen onvoldoende zorg krijgen. PVV-leider Geert Wilders noemt dat “een beschaafd land onwaardig” en pleit ervoor dit bedrag te reserveren voor de ouderenzorg. De discussie volgt op berichtgeving van De Telegraaf over een hardnekkig “zorggat” waarin circa 40.000 ouderen met een zware zorgvraag vallen en niet de zorg ontvangen waar zij recht op hebben.
Wat er speelt
Volgens verschillende signalen uit de sector krijgen ouderen met een Wlz-indicatie, onder wie mensen met dementie of een 24-uurs toezichtbehoefte, te maken met uitstel en inperking van hun zorg. Zij zitten thuis met een “uitgekleed pakket” of op langdurige wachtlijsten. Mantelzorgers raken overbelast, terwijl zorgaanbieders personeel en capaciteit missen om alle indicaties tijdig in te vullen. Dat is niet slechts ongemak, maar raakt de kern van de wettelijke aanspraak op langdurige zorg.
Hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen uit stevige kritiek: als zorgkantoren structureel niet leveren wat is geïndiceerd, komen zij hun zorgplicht niet na. In de praktijk is dat ingewikkeld, want het gaat niet alleen om budgetten, maar ook om beschikbare bedden, personeelsbezetting en regionale verschillen in zorgaanbod. Toch is de juridische boodschap helder: indicatie is recht, en dat recht moet waargemaakt worden.
Politieke context
Tegen deze achtergrond ontstond in de Tweede Kamer een fel debat over prioriteiten. Partijen als D66 en CDA dringen aan op directe extra steun voor Oekraïne, ter waarde van 2 miljard euro. Premier Dick Schoof gaf eerder aan de discussie over aanvullende steun in een later stadium te willen voeren, maar die nu is vervroegd doordat fracties snel duidelijkheid willen. De PVV zet daar een scherpe keuze tegenover: geen nieuw geld naar het buitenland zolang de Nederlandse ouderenzorg kampt met tekorten en wachtlijsten.
De bredere context is bekend: sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne steunt Nederland, samen met Europese partners en binnen NAVO-kaders, het Oekraïense verweer financieel, militair en humanitair. Voorstanders spreken van morele en geopolitieke noodzaak. Tegenstanders wijzen op druk op de eigen begroting en pleiten voor herprioritering naar zorg, veiligheid of koopkracht. Het gaat daarmee om een fundamenteel politieke afweging: internationale verplichtingen en veiligheid, versus directe binnenlandse noden.
Begrotingskeuzes en realiteit
Formeel zijn er gescheiden begrotingshoofdstukken en meerjarenkaders, maar de Kamer kan binnen marges schuiven met middelen of aanvullende besluiten nemen. De vraag is dus niet alleen of er geld is, maar waar het nú het hardst nodig is en hoe snel inzet resultaat geeft. In de ouderenzorg spelen meerdere factoren tegelijk: vergrijzing, krapte op de arbeidsmarkt, stijgende zorgcomplexiteit en druk op tarieven. Geld alleen lost de personeelskrapte niet op, maar kan wel helpen met het uitbreiden van opleidingsplaatsen, betere arbeidsvoorwaarden en het versnellen van beschikbaarheid van passende zorgplekken.
Kritische stemmen verbinden de discussie ook aan andere uitgaven, zoals asielopvang en internationale fondsen. In technische zin lopen die uitgaven via andere potjes en afspraken. In politieke zin blijft de kern echter dat de jaarlijkse begroting en voorjaars-/najaarsnota’s ruimte bieden om accenten te verleggen. Prioriteren is kiezen, en die keuze is aan kabinet en Kamer.
Reacties en positie van Wilders
Wilders verwoordt de onvrede over het “zorggat” in scherpe bewoordingen en stelt voor om de beoogde 2 miljard voor Oekraïne direct in te zetten voor ouderenzorg. Volgens hem is de grens bereikt, na jaren van oplopende bijdragen aan Kiev. Zijn boodschap sluit aan bij signalen uit de praktijk dat de zorglast zwaarder wordt en de uitvoering hapert. Tegelijk roepen partijen die wél extra steun aan Oekraïne willen op om de internationale stabiliteit en veiligheid van Europa niet los te zien van de eigen belangen, en om zowel de defensie- als zorgopgaven serieus te financieren.
Ook binnen de centrumpartijen en regeringsploeg speelt de zorgvraag. Niemand betwist dat ouderen recht hebben op passende zorg. Het debat gaat over volgorde, tempo en dekking: komt er incidenteel geld om gaten te dichten, of structureel budget om loonruimte, opleiden en capaciteit te versterken? En wat betekent dat voor andere beleidsterreinen? Die vragen keren terug in de komende begrotingsrondes.
Juridische en praktische knelpunten
De verwijzing naar een “uitgekleed pakket” raakt ook aan het vraagstuk van wat minimale en passende zorg precies inhouden. Juridisch gezien moet geleverde zorg aansluiten bij de indicatie; praktisch zien zorgorganisaties dat het soms ontbreekt aan zorgprofessionals om die indicatie waar te maken, zeker bij 24-uurszorg. Dat leidt tot noodoplossingen: kortere thuiszorgmomenten, mantelzorg die langer moet bijspringen of tijdelijk verblijf dat niet optimaal aansluit op de zorgvraag. Zorgkantoren en toezichthouders staan onder druk om hierover duidelijker te rapporteren en sneller te interveniëren waar wachttijden oplopen.
Wat dit betekent voor ouderen en mantelzorgers
Voor de betrokken ouderen betekent het zorggat verlies aan zelfstandigheid, hogere risico’s op complicaties en vaker crisissituaties. Mantelzorgers ervaren meer fysieke en mentale belasting, met verzuim op werk en extra zorgkosten. Een deel van de ouderen stroomt daardoor juist sneller naar duurdere, zwaardere zorg, wat uiteindelijk de kosten verder opdrijft. Tijdig passende zorg is daarom niet alleen menselijk gewenst, maar ook financieel verstandig.
Vooruitblik
De politieke keuzes van de komende maanden zullen bepalen of er een vergelijk komt tussen extra internationale steun en het versneld repareren van gaten in de ouderenzorg. Een optie is een dubbel spoor: structureel investeren in zorgcapaciteit en arbeidsmarkt, gecombineerd met striktere uitvoering en transparante wachttijdaanpak; en tegelijk helderheid over de voorwaarden en grenzen van nieuwe steunpakketten naar het buitenland. Hoe die balans uitvalt, hangt af van coalitievorming, de prioriteiten van fracties en de budgettaire ruimte die het kabinet met de Kamer weet te vinden.
Samengevat: het signaal uit de zorg is urgent, de politieke tegenstelling scherp. Of de gevraagde 2 miljard naar Oekraïne gaat, naar ouderenzorg, of gespreid wordt over meerdere doelen, is nog open. Eén ding staat vast: zonder concrete maatregelen om het zorggat te dichten, blijven duizenden ouderen met een zware zorgvraag tussen wal en schip vallen. Wat vindt u: moet Den Haag nú geld vrijmaken voor ouderenzorg, en zo ja, waar moet dat vandaan komen? Laat uw reactie achter op onze sociale media.
Bron: dagelijksestandaard.nl
